Page 53 - Inżynieria & Utrzymanie Ruchu Marzec - kwiecień 2020

wzrośnie o 8%, a głównym stymulatorem tego wzrostu będzie przemysł petroche- miczny, górniczy, drzewny, przetwórstwo stali i energetyka. Wzrostowi temu będzie towarzyszyć szybki rozwój asortymentu produktów kompaktowych oraz oferują- cych możliwość bieżącego monitorowania ich stanu. To zaś sprawi, że ich dobór sta- nie się jeszcze trudniejszy.
Sprzęgło sztywne czy elastyczne?
Przyjrzyjmy się najpierw dostępnym na rynku sprzęgłom przemysłowym. Podsta- wową funkcją tego typu mechanizmów jest przenoszenie momentu obrotowego
z wału czynnego na bierny. Dzięki wyna- lezieniu sprzęgła możliwe stało się tworze- nie osobnych zespołów układu napędo- wego, a następnie ich wtórne łączenie za pomocą elementu pośredniczącego. Dodat- kową zaletą sprzęgieł jest możliwość ste-
rowania pracą owych członów, tak by zapewnić odpowiednią prędkość i ogra- niczyć niebezpieczeństwo przeciążenia układu napędowego. Taką możliwość ofe- rują sprzęgła poślizgowe (cierne, induk- cyjne, hydrokinetyczne, rozruchowe, prze- ciążeniowe itd.), w których w przeciwień- stwie do sprzęgieł przymusowych pręd- kość na wale napędzającym może być różna od prędkości wału napędzanego.
Niezależnie od typu każde sprzęgło składa się z trzech podstawowych elemen- tów: członu napędzającego osadzonego
na wale napędzającym, członu napędza- nego zainstalowanego na wale napędza- nym oraz łącznika, tj. wkładki lub wkła- dek z tworzywa sztucznego bądź metalu. Dwie wkładki, rozdzielone dodatkowo elementem dystansowym, znacznie zwięk- szają elastyczność sprzęgła, co ma znacze- nie w przypadku łączenia niewłaściwie spasowanych elementów układu.
Ponieważ na rynku dostępnych jest bardzo wiele różnych typów sprzęgieł,
w celu ułatwienia rozeznania się w asor- tymencie wprowadza się ich różnorodne klasyfikacje. Z punktu widzenia inżynie- rii maszyn najważniejszy będzie podział ze względu na sposób połączenia członów, kierunek przekazywania mocy i sztywność skrętną. I tak, poszczególne człony mogą być połączone nierozłącznie lub rozłącz- nie. W pierwszym przypadku komponenty są ze sobą zespolone na stałe – bez moż- liwości ich rozłączenia. W drugim wały napędzający i napędzany mogą zostać
w danym momencie rozłączone przez ope- ratora lub samoczynnie, np. pod wpły- wem przekroczenia zadanego momentu obrotowego. Takie sprzęgło pełni wów- czas funkcję sprzęgła bezpieczeństwa, chroniąc układ napędowy przed przecią- żeniem. W zależności od konstrukcji takie rozłączenie prowadzi albo do zatrzyma-
www.utrzymanieruchu.pl
Nowości i innowacje na rynku sprzęgieł
Minisprzęgła do dużych prędkości
Sprzęgła MKS firmy R+W stanowią przy- kład połączenia niewielkich gabary-
tów z dużą wydajnością przenoszenia momentu obrotowego. Kompaktowa, lekka seria cechuje się niskim momen- tem bezwładności i dokładnym wywa- żeniem, dzięki czemu może być stoso- wana w aplikacjach pracujących z prędko- ścią do 120 000 obr./min. Sprzęgło może zostać uzupełnione o wał transmisyjny ZAL, zbudowany ze sprzęgieł mieszkowych i rury z włókna szklanego, dzięki czemu może przenosić moment obrotowy mię- dzy wałami znajdującymi się w odległo- ści nawet 6 m od siebie, i to bez zewnętrz- nego podparcia. Całości dopełnia lekki ogranicznik momentu SL, który zabezpie- cza sprzęgło przed przeciążeniami.
Dwukierunkowe sprzęgła indukcyjne
Sprzęgła indukcyjne mają to do siebie,
że są pozbawione łącznika, a transmi-
sja sygnałów i energii odbywa się w nich bezdotykowo – na zasadzie indukcji elek- tromagnetycznej. Pozwalają tym samym wyeliminować mechaniczne złącza i wtyki, tj. komponenty, które najszybciej ule-
gają zużyciu. Sprzęgła BIC firmy Balluff
są wyposażone w interfejs IO-Link, dzięki czemu działają w dwóch kierunkach, prze- kazując sygnały i energię w sposób nie- widoczny dla systemu, a tym samym bez konieczności wstępnego parametryzowa- nia. Mogą być z powodzeniem stosowane w napędach stołów obrotowych obrabia- rek i uchwytów detali oraz w maszynach
z wymiennymi narzędziami, np. formami do odlewania ciśnieniowego.
Raptor do niespasowanych wałów
W przypadku znacznych niedokładności montażowych wałów konieczne jest zasto- sowanie sprzęgieł wysoce elastycznych, pozwalających efektywnie skompenso- wać owe rozbieżności i drgania bez znacz- nego uszczerbku na żywotności. Przykła- dem takiego rozwiązania może być sprzę- gło DODGE RAPTOR firmy Margo, w któ- rym zamiast łącznika poliuretanowego zastosowano wkładkę z kauczuku natural- nego z technologią WingLock, która nie tylko cechuje się wysoką odpornością na zmęczenie i niespasowanie, ale także prze- wodzi ładunki elektryczne, dzięki czemu chroni układ przed iskrzeniem. Dodatkowo jest odporna na wilgoć, a dzięki dwudziel- nej konstrukcji może zostać szybko wymie- niona na nową, bez długich przestojów.
MARZEC/KWIECIEŃ 2020
51