Page 73 - Inżynieria & Utrzymanie Ruchu Marzec - kwiecień 2020

e-wydanie
Należy również pamiętać, że drut lity nie topi się łatwo w obecności zgorze- liny. Ponieważ zawiera on mniej dodat- ków przeciwutleniających, nie radzi sobie z zanieczyszczeniami powierzchni tak dobrze, jak inne rodzaje drutu, wymaga- jąc od spawacza wolniejszego ruchu elek- trody w przypadku spawania materiałów pokrytych zgorzeliną lub rdzą.
Drut proszkowy
W przypadku niemal każdego typu stali niskowęglowej spawanej drutem litym, można zastąpić drutem proszkowym. Druty lite mają węższe, podłużne pro- file przetopu, druty proszkowe nato- miast cechują się szerszym profilem prze- topu, który nie jest tak głęboki. W rezul- tacie drut proszkowy rozpływa się i łączy z bocznymi ścianami łatwiej, zwykle pozwalając na ograniczenie wpływu cie- pła przy podobnym wyglądzie spoiny. Im szerszy przetop i rozpłynięcie spoiny, tym mniej istotna jest precyzja prowadzenia drutu przez spawacza.
Ponieważ ten typ drutu ma rdzeń proszkowy, zawiera w swoim składzie więcej przeciwutleniaczy niż druty lite.
Z tego powodu lepiej radzi sobie ze zgo- rzeliną i zabrudzeniami na powierzchni
i pozwala na uzyskanie większej prędkości spawania. Ponieważ drut tego typu jest bardziej kosztowny niż drut lity, dopiero zyski wynikające ze zwiększenia produk- tywności mogą uzasadnić zwrot z inwe- stycji w jego zakup. Z powodu tych czyn- ników druty z rdzeniem proszkowym są często zalecane przy wykonywaniu spoin 15-centymetrowych i dłuższych oraz przy operacjach, które wymagają zwiększenia prędkości spawania.
Jednym z najbardziej popularnych rodzajów drutu z rdzeniem proszkowym do spawania stali niskowęglowych jest E70C-6M.
Druty z topnikiem ekranowanym gazem
Podczas spawania stali miękkich stosuje się dwa rodzaje drutu z rdzeniem z top- nikiem ekranowanym gazem: E70T-1 dla spoin płaskich i poziomych oraz E71T-1 dla spoin wykonywanych w dowolnej pozycji. Oferując podobną lub wyższą stałą natapiania, druty E70T-1 są odpo- wiednie dla grubych elementów spawa-
nych, wymagających dużej ilości nata- pianego materiału. Są one również odpo- wiednim wyborem w przypadku łącze- nia powierzchni pokrytych zgorzeliną
lub rdzą. Można dzięki temu uzyskać dobrze wyglądające spoiny i wyższe pręd- kości spawania.
Ponieważ w przypadku drutu prosz- kowego i litego trudniej jest wykonać duże spoiny bez wyciągów, do tych zadań dobrze nadają się druty z rdzeniem z top- nikiem. Wciągi pomagają w utrzymaniu spoiny na miejscu przy jej chłodzeniu. Jednakże wówczas potrzeba więcej czasu na oczyszczenie spoiny z żużlu.
Gdy materiał bazowy ma zgorzelinę lub rdzę, zaleca się jej usunięcie. Jeśli nie jest to możliwe, należy wybrać drut z rdzeniem proszkowym lub topniko- wym, który z reguły daje lepsze wyniki w takich sytuacjach.
W przypadku gdy aplikacja nie pozwala na wykonanie spoiny w pozycji płaskiej lub poziomej, druty z rdzeniem topnikowym E71T-1 umożliwiają spawa- nie w dowolnej pozycji. Druty te, dobrze przystosowane do spawania pionowego lub nad głową, zapewniają wyższe pręd- kości przesuwu i znacznie bardziej płaski profil spoiny. Podobnie jak w przypadku drutów spawalniczych E70T-1, gene- rują one żużel, który musi zostać oczysz- czony po spawaniu. Zaleca się stosowa- nie techniki ciągnięcia materiałem nata- pianym w przypadku materiałów, które wytwarzają żużel oraz techniki pchania w przypadku materiałów niewytwarzają- cych żużlu.
Wybór materiałów spawalniczych dla stali niskowęglowych
Przy wyborze odpowiedniego drutu spawalniczego (materiału wypełniają- cego) do spawania stali niskowęglowych należy wziąć pod uwagę kilka dodatko- wych czynników. Ważny jest stan mate-
riału podstawowego. Na przykład nie- które stale niskowęglowe A36 i 1018 są walcowane na gorąco lub na zimno. Wal- cowana na gorąco stal niskowęglowa może powodować powstawanie zgorzeliny na powierzchni materiału, która utrud- nia ponowne spawanie. Stale miękkie, które były walcowane na zimno, mają czyste wykończenie, ale czasami na ich powierzchni występuje olej.
Gdy materiał bazowy pokryty jest zgo- rzeliną lub rdzą, zaleca się jej usunięcie. Jeśli nie jest to możliwe, należy wybrać drut z rdzeniem proszkowym lub topniko- wym, który z reguły daje lepsze rezultaty w takich sytuacjach. W przypadku części, które są walcowane na zimno lub których powierzchnię pokrywa olej, dopuszczalne jest stosowanie drutu litego, takiego jak ER70S-6.
Ważnym czynnikiem jest również kon- strukcja spawanych złączy. Wąskie spo- iny z rowkiem w kształcie litery V mogą wymagać głębszej penetracji w ciaśniej- szym miejscu i najlepiej łączyć je za pomocą drutu litego. Druty z rdzeniami topikowymi we wszystkich pozycjach nie zapewniają głębokiego, palcowego przej- ścia jak druty lite i lepiej nadają się do spawania płytszych połączeń.
Podsumowanie
Stale niskowęglowe to materiały o dobrej spawalności i elastyczności, przydatne
w wielu zastosowaniach spawalniczych. Zrozumienie charakterystyki i rodzaju materiału bazowego ze stali niskowęglo- wej, założeń konstrukcyjnych złącza – oraz dopasowanie go do odpowiedniego spoiwa ze stali niskowęglowej – poprawia wydajność i jakość spawania.
Matt Underwood jest specjalistą w zakre- sie inżynierii spawalniczej i jej zastosowań w firmie Hobart.
Online
Więcej informacji na ten temat znajdą Państwo w artykule „Jak dobrać spoiwo do procesu spawa- nia?”, dostępnym na naszej stronie internetowej: www.utrzymanieruchu.pl
e3