Łożyska są ważnymi komponentami układów mechanicznych, które pomagają w utrzymywaniu prawidłowego ruchu liniowego i obrotowego maszyn, zaś ich prawidłowa konserwacja zapewnia długi czas eksploatacji.
Łożyska odgrywają znaczącą rolę w swobodnym i nieograniczonym ruchu części lub podzespołów mechanicznych, poczynając od kół samochodów aż po kółka deskorolek, jak i wielu innych. Łożyska podtrzymują masę obciążenia i sprawiają, że mechanizmy poruszają się bez oporów lub ze znacznie zmniejszonymi oporami tarcia. Bez zastosowania łożysk poruszające się części mechaniczne nie funkcjonowałyby prawidłowo i zacinałyby się, co uniemożliwiłoby płynne działanie mechanizmów. Na żywotność łożysk wpływają: ich typ, obciążenie oraz harmonogramy konserwacji. Przy prawidłowej konserwacji można przedłużyć czas eksploatacji łożysk oraz zmniejszyć czas przestojów maszyn.
Poniżej podano siedem porad dotyczących najważniejszych kwestii w zakresie konserwacji łożysk, które pomogą w zapewnieniu długiego czasu eksploatacji tych komponentów.
1. Z łożyskami należy obchodzić się ostrożnie
Łożyska są dość delikatne i łatwo ulegają uszkodzeniom. Tak wiec ważne jest, aby przechowywać je w pozycji poziomej, w czystym i suchym otoczeniu, w nienaruszonym opakowaniu fabrycznym. Nie należy wystawiać ich na działanie zanieczyszczeń unoszących się w powietrzu, ponieważ nawet mała drobina kurzu może spowodować ich przedwczesne uszkodzenie. Nigdy nie należy wbijać łożyska, czy walić w nie młotkiem, albo przykładać bezpośrednio siłę na łożysko lub jego pierścień zewnętrzny, gdyż może to spowodować uszkodzenie elementów tocznych i niewspółosiowość. Najważniejszą rzeczą, o której należy pamiętać jest to, aby nigdy nie wyjmować łożysk z opakowań aż do chwili montażu.
2. Należy sprawdzić korpus i wał łożyska
Sprawą zasadniczą jest, aby zawsze przed montażem łożyska sprawdzić korpus i wał pod względem kondycji i ewentualnych uszkodzeń. Zawsze należy oczyścić powierzchnie miękką szmatką i upewnić się, że wszystkie szczerby i zadziory zostały usunięte.
3. Łożyska należy montować prawidłowo
Metoda użyta do montażu łożyska zależy od jego typu. Na przykład łożyska z otworami cylindrycznymi są generalnie montowane metodą pasowania na wcisk. Łożyska z otworem stożkowym mogą być montowane bezpośrednio na wałach stożkowych lub cylindrycznych, przy użyciu stożkowych tulei montażowych. Jednak nacisk powinien być wywierany tylko przez prasę do łożysk, ponieważ w innym przypadku bieżnie łożyska mogą zostać uszkodzone.
4. Należy unikać wstępnego podgrzewania lub przegrzewania łożysk
Maksymalna dopuszczalna temperatura łożyska zależy od obróbki cieplnej jego materiału. Jeśli łożysko zostanie podgrzane ponad tę temperaturę, to stal może ulec trwałej deformacji lub stać się miękka, co zmniejszy obciążalność łożyska i stanie się przyczyną awarii maszyny. Łożyska przed montażem należy podgrzewać tylko za pomocą podgrzewaczy indukcyjnych, nigdy zaś za pomocą otwartego płomienia.
5. Zawsze należy używać odpowiednich narzędzi
Do montażu i demontażu łożysk należy używać specjalnych narzędzi, takich jak ściągacze do łożysk, zestawy narzędzi do montażu i demontażu łożysk, zestawy wtryskiwaczy oleju, nakrętki hydrauliczne lub nagrzewnice indukcyjne. Użycie tych narzędzi zapewnia płynny montaż i demontaż oraz minimalizuje ryzyko uszkodzenia łożysk.
6. Należy zapobiegać korozji łożysk
Sprawą zasadniczą jest, aby nie wystawiać łożysk na działanie wody przez dłuższy czas, ponieważ doprowadzi to do ich korozji i rdzewienia. Ponadto spowoduje przedwczesne uszkodzenie łożysk, co może wpłynąć na działanie i wydajność maszyny. W wyniku tego zostaną zwiększone koszty operacyjne. Osoby wykonujące prace związane z obsługą łożysk muszą nosić rękawiczki. Pot z dłoni może także doprowadzić do rdzewienia i korozji łożysk.
7. Prawidłowe smarowanie
Sprawą zasadniczą dla uzyskania przedłużonej żywotności łożysk jest ich prawidłowe smarowanie. Rodzaj środka smarnego zależy od warunków środowiskowych, temperatury, prędkości roboczej i obciążenia łożyska. W tym przypadku należy przestrzegać zaleceń producenta.
Autorka: Nancy Ross pracuje w firmie Bearing Boys Ltd.
