Rynek szkoleń technicznych przeżywa prawdziwy rozkwit. Bez względu jednak na to, czy są to kursy online czy offline, ich skuteczność jest różna. Zależy ona od kilku czynników, które należy wziąć pod uwagę przy wyborze szkolenia dla siebie lub swojego zespołu.

Osoby, które mogą poszukiwać szkoleń technicznych tematycznie powiązanych z produkcją, utrzymaniem ruchu, serwisem maszyn i urządzeń, można podzielić na kilka grup. Pierwszą są pracownicy dużych firm produkcyjnych. Zazwyczaj szukają oni dla siebie szkoleń, które mogłyby zostać dofinansowane lub w pełni sfinansowane przez firmę.

W takiej sytuacji warto zwrócić uwagę na to, u jakich dostawców szkoliło się wcześniej przedsiębiorstwo, ponieważ im więcej szkoleń zamawia się u jednego dostawcy, tym niższa może być ich cena. Ta zasada nie obowiązuje w przypadku każdej firmy szkoleniowej, lecz z pewnością dotyczy większości. Pracując w firmie produkcyjnej na stanowisku wykonawczym, warto więc skonsultować się z kierownictwem lub działem kadr czy zasobów ludzkich w celu pozyskania listy firm, z którymi dana firma współpracuje. Może się bowiem okazać, że nie tylko cena gra tutaj rolę. Im większa firma, tym większe prawdopodobieństwo, że funkcjonuje w niej lista sprawdzonych dostawców, czyli cały system przeprowadzania procesów zakupowych, który jest ograniczony wyłącznie do podmiotów znanych i sprawdzonych. Jeśli chcemy skorzystać ze szkolenia spoza listy, mogą się pojawić problemy. Nie oznacza to jednak, że szkolenie to nie jest warte swojej ceny czy zachodu związanego z procesem wprowadzania nowego dostawcy kursów na tę listę. Czasami warto poświęcić czas i energię na to, by przekonać się do nowej jakości oferowanej przez firmę, z którą do tej pory nasze przedsiębiorstwo współpracowało.

Temat ten dotyczy też drugiej grupy osób poszukujących szkoleń, czyli kierowników zespołów czy działów oraz pracowników działów HR. Osoby te zazwyczaj otrzymują oddolnie zapotrzebowanie na szkolenia i na własną rękę szukają odpowiednich ofert. Patrzą przede wszystkim na tytuł samego kursu, jego cenę, zakres oraz właśnie podmiot realizujący usługę. Istotne jest to, że szkolenie może być przeprowadzone w zakładzie pracy lub wyłącznie w siedzibie szkoleniowca. Warto zwrócić również uwagę na długość jego trwania ze względu na konieczność oddelegowania osoby lub grupy pracowników z pracy w określone dni.

Okazuje się, że w praktyce nie zawsze wybrane zostaje szkolenie najlepsze z merytorycznego punktu widzenia, a dzieje się tak z wielu powodów. Decydować może cena, nieduża odległość do szkoleniowca lub firmy szkoleniowej, możliwość realizacji kursu w weekend, posiadanie lub nie certyfikacji ISO firmy szkoleniowej i wiele innych. Jeśli więc pracownicy, którzy wnioskowali w firmie o dane szkolenie tematyczne, mają na myśli od razu konkretnego dostawcę, warto, aby przekazali i odpowiednio umotywowali ten wybór. Dzięki temu kadrowiec będzie miał ułatwioną pracę, a osoby zainteresowane wezmą udział w takim szkoleniu, na którym im zależało.

Trzecia grupa osób poszukujących szkoleń to pracownicy firm średnich, małych i mikroprzedsiębiorstw, a także osoby prowadzące tego rodzaju firmy. Z punktu widzenia małej firmy finanse zawsze liczą się najbardziej. Szefowie takich firm, nauczeni, że na rynku są zarówno dobre kursy, jak i bardzo kiepskie, które nie wnoszą wartości do know-how firmy, często poważnie zastanawiają się nad inwestycją w szkolenia. W takiej sytuacji warto zwrócić uwagę na firmy szkoleniowe realizujące szkolenia dofinansowane z Unii Europejskiej. Mikroprzedsiębiorstwa mogą tutaj liczyć nawet na 80% dofinansowania. Baza Usług Rozwojowych, dostępna pod adresem uslugirozwojowe.parp.gov.pl, oferuje obecnie ponad 25 tys. usług, z czego część dotyczy automatyzacji, utrzymania ruchu, projektowania, mechatroniki, mechaniki, robotyki, zarządzania jakością czy programowania. Można sprawdzić, czy dostawca, którego szkolenie brane jest pod uwagę, oferuje usługi dofinansowane z Unii Europejskiej, wpisując nazwę firmy w zakładce „Wyszukaj organizatora”, a następnie „Szukaj po frazie”.

Szkoleniowiec przede wszystkim

Trener, wykładowca, szkoleniowiec – bez względu na to, jak nazwiemy tę osobę – stanowi najważniejszy element każdego szkolenia. Wiedza, doświadczenie i umiejętności trenera kształtują jakość kursu zarówno pod względem zakresu przekazywanych uczestnikom informacji, jak i efektywności komunikacji z kursantami.

Im większe doświadczenie ma dana osoba w prowadzeniu tego typu zajęć, tym lepiej – potrafi wówczas w jasny i zrozumiały dla każdego sposób wytłumaczyć nawet bardzo trudne zagadnienia, wie, ile czasu należy poświęcić na teorię, a ile na praktykę, potrafi także porozumieć się z różnymi kursantami i na tyle zainteresować ich tematem, by szkolenie przebiegało sprawnie i bez zbędnych zakłóceń. Dodatkowo doświadczenie trenera w pracy w przemyśle pozwala na odniesienie się do praktyki za każdym razem, kiedy kursanci zadają pytanie z życia wzięte. Oczywiste jest, że nie każdy zakład produkcyjny wygląda tak samo, podobnie jak nie każda maszyna jest w ten sam sposób zbudowana i wymaga takiego samego serwisowania, lecz oferując usługi wielu firmom produkcyjnym, ma się możliwość wypracowania takiego know-how, które wystarczy, by wesprzeć rozwiązanie dużej części problemów branżowych. To umiejętność, której nie da się nabyć bez doświadczenia praktycznego.

Warto także, aby szkoleniowiec miał rozległą wiedzę teoretyczną zarówno w zakresie podstaw, jak i nowych rozwiązań dostępnych w ramach danego zagadnienia. Dzięki temu będzie miał możliwość przedstawienia porównania kilku dostępnych rozwiązań oraz zasugerowania tego optymalnego w danej sytuacji, kiedy kursanci poproszą o pomoc i wsparcie.

Zakres i program szkolenia

Kolejnym elementem, na który warto zwrócić uwagę, jest oczywiście zakres szkolenia. Należy dokładnie zapoznać się z zakresem podanym w ofercie kursu, a następnie, jeśli tylko jest taka możliwość, porównać go z programem szkolenia. Sam zakres to bowiem nie wszystko. Zakresem szkolenia mogą być ogólnikowe sformułowania, które pokierują kursanta w odpowiednią stronę, jednak dla praktyka okażą się mało wystarczające.

Tutaj z pomocą przychodzi właśnie program szkolenia. To w nim, najczęściej w punktach, przedstawione są konkretne elementy wiedzy oraz czynności i ćwiczenia wykonywane przez uczestników podczas zajęć. Z programu można się dowiedzieć, ile godzin trwa szkolenie każdego dnia, ile dni zajmuje, w jakich godzinach odbywają się przerwy, czy jest przerwa obiadowa i w jaki sposób jest zorganizowana. Warto także doczytać, ile ćwiczeń praktycznych na rzeczywistym sprzęcie odbywa się w czasie kursu, aby upewnić się, że oddelegowane osoby z firmy nie zmarnują czasu spędzonego na szkoleniu, a wrócą do pracy z głową pełną przydatnej na co dzień wiedzy i konkretnych umiejętności.

Jeśli firma szkoleniowa nie zamieszcza zakresu ani programu szkolenia na swojej stronie internetowej, warto zwrócić na to uwagę. Może to oznaczać, że programy dostępne są po bezpośrednim kontakcie, np. wysyłane e-mailem w formie pliku PDF do osób zainteresowanych. W innych przypadkach brak oficjalnego zakresu i programu może sygnalizować, że szkolenie de facto rzadko lub w ogóle się nie odbywa, a jego jakość pozostawia wiele do życzenia.

Zawsze lepiej wybierać firmy szkoleniowe transparentne w komunikacji, które przedstawiają na stronie internetowej wszystkie szczegóły dotyczące świadczonych usług.

Liczba uczestników a park maszynowy

Warto wspomnieć o tym, że różne centra szkoleniowe realizują szkolenia na sprzęcie różnego poziomu. Na polskim rynku można spotkać zarówno przedsiębiorstwa szkolące wyłącznie na symulatorach, jak i posiadające park maszynowy pełen nowoczesnego, dobrze utrzymanego sprzętu. Co ciekawe, ceny takich usług nie różnią się tak bardzo, jak można by było się tego spodziewać.

Warto zatem, poszukując szkolenia, przeglądać galerie zdjęć zamieszczone na stronach internetowych. Firmy, które prowadzą dużo szkoleń, mają dużo sprzętu i zazwyczaj chwalą się tym na swoich witrynach. Te zaś, które nie mają tak szerokiego spektrum maszyn, często starają się ten fakt ukryć.

Należy zwrócić uwagę także na to, jakie stanowiska oferuje firma – czy są one indywidualne, czy pracuje się np. po dwie osoby przy jednym napędzie lub sterowniku, czy np. cała grupa pracuje na symulatorach, a jedynie trener pokazuje wszystko, korzystając z urządzenia. W przypadku szkoleń z programowania sterowników logicznych o wysokim poziomie jakości świadczą tzw. stanowiska wykonawcze, czyli zminiaturyzowane układy automatyki, sterowane podczas zajęć przez kursanta. Zdecydowanie łatwiej zapamiętuje się wiedzę, kiedy programując, można od razu zaobserwować efekty swojej pracy, na żywo wyłapać błędy i od razu je naprawić.

W przypadku szkoleń z obsługi i programowania maszyn skrawających o jakości świadczy nie tylko dostępność w sali szkoleniowej maszyn o różnych systemach sterowania, lecz także maszyn naprawdę kosztownych. Oczywiście trudno spodziewać się w centrach tego typu maszyn czysto przemysłowych, za których cenę można z powodzeniem kupić dwie lub nawet trzy wystarczające maszyny niższej klasy lub mniejsze, ale obecność dużego centrum obróbczego w firmie szkoleniowej świadczy o tym, że usługodawca podchodzi do realizacji szkolenia w sposób poważny i odpowiedzialny, że wie, iż praktyka jest w tym wypadku kluczowa i z im trudniejszą maszyną kursant ma styczność podczas szkolenia, tym lepiej poradzi sobie w praktyce wytwórczej.

Bardzo istotna jest także sama liczebność grupy kursantów. Zazwyczaj firmy szkoleniowe prowadzą kursy dla grup od kilku do kilkunastu osób. Im mniej osób w grupie, tym większy komfort pracy. Jeśli jednak firma oferuje stanowiska dla każdego uczestnika, praca może być efektywna nawet w grupie kilkunastoosobowej. Optimum stanowią 10-osobowe grupy szkoleniowe.

Organizacja i obsługa

Wiedza trenera, liczebność grupy i jakość parku maszynowego to elementy stanowiące o jakości szkolenia, jednak dla każdego uczestnika niezwykle istotne są także kwestie organizacyjne. Wiele szkoleń otwartych jest organizowanych w centrach szkoleniowych, gdzie znajduje się park maszynowy firmy organizującej szkolenie. Kursanci zjeżdżają się do tych miejsc z całego kraju, niejednokrotnie przemierzając setki kilometrów w jedną stronę. Po przyjeździe są zmęczeni, głodni, potrzebują odpoczynku i kompleksowej informacji organizacyjnej. Zadaniem organizatorów kursu jest zapewnienie wszystkiego, czego kursanci oczekują od samego szkolenia, ale również od jego zaplecza organizacyjnego.

Dobre firmy szkoleniowe oferują w cenie kursu lub dodatkowo płatne zakwaterowanie w pobliskich hotelach oraz wyżywienie w postaci śniadania w hotelu i obiadu podczas szkolenia. Dodatkowo podczas przerw kawowych zazwyczaj dostępne są słodycze. Ważne jest, czy uczestnicy otrzymują informację, gdzie powinni się udać na przerwę kawową oraz obiad, w jakich godzinach meldować się w hotelu oraz gdzie dokładnie znajduje się centrum szkoleniowe.

Niektóre firmy oferują dowiezienie grupy na miejsce szkolenia. Inne z kolei mają przygotowaną rozpiskę informującą uczestników o tym, gdzie wybrać się na popołudniową integrację lub kolację, oferując zestaw kuponów promocyjnych do popularnych miejskich lokali. Wszystko po to, aby po intensywnym wysiłku umysłowym kursant mógł odpowiednio odpocząć i zregenerować się przed kolejnym dniem nauki.

Organizowanie spotkań integracyjnych dla kursantów to także umożliwienie im poznania się lepiej i nawiązania tzw. relacji networkingowych, których celem jest wymiana doświadczeń i wzajemna nauka z doświadczenia każdego uczestnika kursu. To nieoceniona wartość każdego szkolenia i konferencji. Z kursu można wówczas wynieść nie tylko solidną dawkę wiedzy, lecz także ciekawe znajomości i rady od kolegów i koleżanek z branży.

Certyfikacja i rozpoznawalność firmy szkoleniowej na rynku pracy

Dla wielu osób ważnym elementem szkolenia jest także certyfikat, który otrzymują pod koniec nauki. W tej sytuacji liczy się nie tylko jakość i organizacja kursu, lecz także rozpoznawalność certyfikatu na polskim i międzynarodowym rynku pracy. Jeśli ktoś bierze udział w szkoleniu po to, by poszerzyć swoje umiejętności oraz poprawić swoją sytuację zawodową, mądrym posunięciem jest wybór firmy, która istnieje na rynku od dłuższego czasu i jest rozpoznawalna przez pracodawców. Mowa tutaj o firmach, które szkolą duże przedsiębiorstwa produkcyjne od wielu lat. Warto więc zerknąć na stronę internetową usługodawcy i zapoznać się z listą podmiotów, dla których dana firma świadczyła w minionych latach usługi szkoleniowe. Dzięki temu można się dowiedzieć, czy potencjalni pracodawcy znajdują się na tej liście. Jeśli tak jest, może się okazać, że certyfikat tej firmy wpisany w życiorys otworzy kandydatowi drzwi, które wcześniej pozostawały zamknięte, lub sprawi, że zostanie on przychylnie potraktowany.

Poszerzeniem tego tematu jest certyfikacja dostawcy usług przez ISO. Najlepsze firmy szkoleniowe spełniają wymagania norm ISO w celu zapewnienia najlepszej możliwej jakości. Warto zwrócić uwagę na te firmy, ponieważ certyfikaty przez nich wystawiane mają automatycznie większą wartość niż inne. Wynika to z faktu, że wymagania ISO, czy to w zakresie zapewniania jakości, czy organizacji, są na tyle wysokie, że pracodawcy bardzo dobrze zdają sobie sprawę, ile wysiłku wymaga ich wdrożenie i utrzymanie w firmie. Z tego powodu darzą firmy certyfikowane znacznie większym zaufaniem niż te niespełniające międzynarodowych standardów.

W zakresie certyfikacji warto także zwrócić uwagę na to, czy dana firma jest np. autoryzowanym partnerem producenta maszyn lub sterowań do nich w zakresie, który nas interesuje. Jeśli tak jest, oznacza to najczęściej, że usługodawca musiał dodatkowo przejść kursy producenta oraz dysponuje unikatowymi materiałami, które może wykorzystać podczas kursu, poprawiając tym samym jakość świadczonych usług. Dla kursanta jest to o tyle istotne, że szkolenie u autoryzowanego partnera oznacza dokładnie to samo, co szkolenie bezpośrednio u producenta sprzętu lub rozwiązania, które zazwyczaj jest znacznie droższe, co wynika z jego międzynarodowego charakteru również w kontekście ceny.

Podsumowanie

Wybór szkolenia to niełatwa sprawa. Konkurencja na tym rynku rośnie szybko, prześcigając się w oferowanych rozwiązaniach. Warto z tego wyścigu wziąć jak najwięcej dla siebie, korzystając ze wszystkich możliwych udogodnień. Fantastycznym rozwiązaniem dla małych firm są dofinansowania szkoleń z Unii Europejskiej, co znacznie ułatwia oddelegowanie większej liczby pracowników na niezbędne lub ciekawe szkolenia. Z kolei duże firmy powinny skorzystać z możliwości zorganizowania szkolenia zamkniętego dla całej grupy pracowników z jednego lub kilku zakładów. Dzięki temu kurs skupi się na potrzebach konkretnej firmy i będzie bardziej efektywny. Warto także zastanowić się nad tym, czy zdecydować się na szkolenie realizowane w firmie szkoleniowej, czy też na terenie własnego parku maszynowego. Obie opcje mają swoje zalety i wady, a wszystko zależy od priorytetów klienta.

Do wyboru szkolenia należy więc podejść w sposób świadomy, z przygotowaną listą oczekiwań. Może się okazać, że cena jest kryterium, które nie świadczy bezpośrednio o jakości szkolenia, a jedynie stanowi jeden z drogowskazów. Powinno się więc brać ją pod uwagę, jednak nie traktować jako czynnik decydujący.

Agnieszka Hyla – konsultantka ds. optymalizacji produkcji w Centrum Szkoleń Inżynierskich EMT-Systems, Project Manager, autorka tekstów z zakresu zarządzania w produkcji.