Program elektrycznego utrzymania ruchu zapobiegawczego (EPM – Electrical Preventive Maintenance) może pomóc w identyfikacji zagrożeń bezpieczeństwa, korekcji problemów z niezawodnością oraz w uzyskaniu pełnego obrazu stanu infrastruktury elektrycznej zakładu.
Wskazówki dotyczące utrzymania ruchu zapobiegawczego
Program EPM pozwala firmom określić, co działa prawidłowo, a co wymaga uwagi, a także pomaga zapobiegać przestojom i potencjalnym zagrożeniom bezpieczeństwa.
Rekomenduje się współpracę z dostawcą posiadającym doświadczenie w opracowywaniu programów EPM lub z solidnym zapleczem w zakresie dystrybucji energii i bezpieczeństwa elektrycznego.
Kluczem do maksymalnego wykorzystania programu EPM jest ciągłe i systematyczne monitorowanie.
Wdrożenie programu EPM w zakładzie to rozsądny ruch biznesowy. Infrastruktura elektryczna i urządzenia w większości obiektów starzeją się. Przekraczanie granic eksploatacji zużytego lub przestarzałego sprzętu zwiększa ryzyko zakłóceń produkcji i zagrożeń dla pracowników. Dzięki EPM, zamiast reagować na nagłe awarie i poważne uszkodzenia urządzeń, firmy mogą zidentyfikować i naprawić potencjalne problemy zanim przerodzą się w katastrofę. Nie chodzi tu tylko o spełnienie wymogów NFPA – elektryczne utrzymanie ruchu może uratować życie.
Programy EPM zwykle mają dwie gałęzie:
-
Utrzymanie ruchu i kontrola systemów
-
Konsultacje elektryczne, które wykrywają problemy w systemie i opracowują plany naprawcze
Kompleksowy program zidentyfikuje zagrożenia bezpieczeństwa, dostarczy plany naprawcze krótkoterminowe i długoterminowe, skoryguje problemy z niezawodnością w celu uniknięcia niepotrzebnych przestojów oraz zapewni pełny obraz stanu infrastruktury elektrycznej. Pomaga to chronić pracowników i pozwala firmom planować przyszłe inwestycje i rozwój.
Aby w pełni wykorzystać inwestycję w program EPM, zaleca się współpracę z dostawcą posiadającym doświadczenie w systemach dystrybucji energii, zdolnym do przeprowadzania badań systemu elektrycznego, audytów i utrzymania ruchu zapobiegawczego.
Co obejmuje program EPM
Dobry program EPM obejmuje rutynowe kontrole i utrzymanie, a także niektóre badania systemu elektrycznego.
Główne elementy utrzymania ruchu zapobiegawczego:
-
Skanowanie w podczerwieni (IR): wykrywa nadmierne nagrzewanie spowodowane nieprawidłowymi połączeniami elektrycznymi niewidocznymi gołym okiem. Wykwalifikowany technik zidentyfikuje i udokumentuje temperatury przekraczające zalecenia NFPA Standard 70B, np. wysokooporowe połączenia elektryczne, przeciążenia prądowe, uszkodzone wyłączniki lub izolatory. Skanowanie IR trwa zwykle 1–2 dni i nie powoduje przestojów.
-
Rutynowe czyszczenie: zmniejsza ryzyko przedwczesnej awarii sprzętu i pożarów spowodowanych nadmiarem kurzu i ciepła. Ujawnia także brakujące śruby, źle dopasowane pokrywy, brakujące zaślepki i uszkodzone uchwyty starszego sprzętu.
-
Testowanie uziemienia: zapewnia prawidłową ścieżkę uziemienia w przypadku zwarcia przewodu pod napięciem. Testy obejmują sprzęt elektryczny, urządzenia przetwórcze i konstrukcje stalowe budynku.
-
Ustawienia wyłączników: technik sprawdza, czy wszystkie ustawienia wyłączników są poprawnie skoordynowane i zgodne z zaleceniami raportu łukowego (arc flash report).
-
Analiza rozpuszczonych gazów (DGA) w oleju: pozwala wcześnie wykryć oznaki przyszłej awarii transformatora. Dodanie punktów poboru oleju i portów azotowych do transformatorów umożliwia pobieranie próbek bez wyłączania urządzeń.
-
Testy wtryskowe wyłączników: technik sprawdza większe wyłączniki (zwykle ≥400A), aby upewnić się, że działają poprawnie.
-
Testy pod napięciem: przeprowadzane na tablicach rozdzielczych, głównych wyłącznikach MCC i panelach dystrybucyjnych. Ze względu na krytyczne znaczenie tych urządzeń testy są kluczowe, aby uniknąć awarii o szerokim wpływie.
Główne konsultacje i audyty w programie EPM:
-
Audyty elektryczne zakładu
-
Ocena systemu elektrycznego
-
Audyty uziemienia
-
Badania systemu energetycznego: identyfikacja ryzyk, eliminacja nieefektywności, zgodność z przepisami
-
Badania łuku elektrycznego (arc flash studies)
-
Koordynacja urządzeń ochronnych
-
Analizy zwarciowe
-
Badania obciążeniowe
-
Analizy współczynnika mocy
Tworzenie procesu EPM
Ciągłe monitorowanie systemu elektrycznego pozwala zauważyć zmiany mogące wskazywać na większe problemy. Każdy zakład powinien przynajmniej zidentyfikować zagrożenia bezpieczeństwa i odpowiednio oznakować sprzęt elektryczny. Firmy, które wdrożą skanowanie IR, czyszczenie, testy uziemienia i kontrolę ustawień wyłączników, zyskają przewagę w wykrywaniu i naprawianiu problemów zanim staną się poważne.
Dobry program EPM koncentruje się na wieku, użyteczności i możliwości utrzymania urządzeń oraz urządzeń ochronnych. Czas potrzebny na realizację programu zależy od lokalizacji, ale zwykle utrzymanie ruchu zapobiegawcze trwa około ośmiu tygodni na każdy zakład. Proces obejmuje: 1–2 dni pracy w terenie, 2–3 tygodnie analiz biurowych, spotkanie podsumowujące oraz miesiąc na wdrożenie działań korygujących przez klienta.
Na każdym obiekcie warto robić zdjęcia i analizować system klienta, aby pomóc w opracowaniu harmonogramu utrzymania ruchu lub dostarczeniu rozwiązań konserwacyjnych. Klient otrzymuje dokładne informacje o swoim sprzęcie i sposobach jego użytkowania oraz utrzymania w przyszłości.
Przykład: klient z sektora produkcji zamówił kompleksowy program EPM w ponad 30 lokalizacjach. Celem było zidentyfikowanie zagrożeń i ryzyk, aby podejmować świadome decyzje inwestycyjne. Program obejmował badania łuku elektrycznego, audyty uziemienia i ocenę ogólnego stanu, a następnie rozszerzono go o testy wtryskowe wyłączników i czyszczenie. Zebrane dane pozwalają na planowanie działań naprawczych w długim okresie i kontrolę starzejącego się sprzętu.
Korzyści z programu EPM
Oprócz oczywistego znaczenia bezpieczeństwa, główne korzyści to:
-
Wykrywanie słabych punktów w systemie elektrycznym, np. niedoszacowanego sprzętu, wyłączników wycofanych z produkcji czy brakujących części.
-
Oszczędność czasu i pieniędzy dzięki wczesnemu wykrywaniu problemów i ich rozwiązaniu przed wystąpieniem awarii lub wypadku.
-
Gromadzenie danych pozwalających określić, które zakłady wymagają natychmiastowej uwagi.
-
Poprawa niezawodności i wydłużenie żywotności urządzeń elektrycznych.
Warto wybrać dostawcę, który oferuje kompleksowe rozwiązania, aby zaoszczędzić czas i koszty. Niezależnie od tego, czy firma chce pozostać zgodna z NFPA, czy potrzebuje analizy danych, zespół utrzymania ruchu lub dostawca musi dobrze znać zakład i jego sprzęt.
Połączenie programu EPM z badaniami i audytami systemu elektrycznego zwiększa niezawodność i zmniejsza ryzyko urazów, wypadków i nieplanowanych przestojów.
Podstawowe kroki programu EPM
Nie wszystkie problemy wykryte podczas EPM wymagają kosztownych napraw. Technicy mogą wykonać następujące podstawowe czynności:
-
Przegląd integralności systemu elektrycznego
-
Naprawa „hot spotów” wykrytych w skanie IR
-
Czyszczenie urządzeń
-
Sprawdzenie momentu dokręcania głównych zacisków
-
Sprawdzenie napięcia śrub na zaciskach przewodów sterujących (luźne połączenia często nie generują wystarczającego prądu, aby były wykryte w skanie IR)
-
Wymiana brakujących śrub i zaślepek
-
Inwentaryzacja części zamiennych
