Jeśli zagrożenia unoszące się w powietrzu stanowią zagrożenie dla układu oddechowego, należy zapoznać się z dostępnymi środkami ochrony indywidualnej.
Może wydawać się sprzeczne z intuicją, że najmniej skuteczna kontrola jest tą, o której wiele osób myśli w pierwszej kolejności. Jest to jednak ta, z którą użytkownik ostatecznie będzie najbardziej zaznajomiony, dlatego tak ważne jest, aby wiedzieć, czy – i kiedy – różne środki ochrony indywidualnej (ŚOI) zapewnią odpowiednią ochronę przed zagrożeniami przenoszonymi drogą powietrzną.
Zgodnie z normą Occupational Safety and Health Administration (OSHA) 1910.134(d)(1)(iii), odpowiedzialność za to spoczywa na pracodawcy:
Pracodawca powinien zidentyfikować i ocenić zagrożenia dla układu oddechowego w miejscu pracy; ocena ta powinna obejmować rozsądne oszacowanie narażenia pracowników na zagrożenia dla układu oddechowego oraz identyfikację stanu chemicznego i postaci fizycznej zanieczyszczenia. W przypadku, gdy pracodawca nie może zidentyfikować lub racjonalnie oszacować narażenia pracownika, pracodawca powinien uznać atmosferę za bezpośrednio zagrażającą życiu lub zdrowiu.
Personel ds. bezpieczeństwa produkcji powinien ocenić charakter i skalę zagrożeń dla układu oddechowego, na które może być narażony personel. Obejmuje to zagrożenia występujące podczas normalnych operacji, a także te, które mogą być wynikiem przypadkowego uwolnienia lub sytuacji awaryjnych. Zidentyfikuje również stan fizyczny, taki jak gaz, cząstki stałe lub oba, oraz formę chemiczną, w tym toksynę, pierwiastek żrący, czynnik rakotwórczy i zagrożenie biologiczne.
Często zanieczyszczeniem jest substancja używana przez pracownika. W takich przypadkach OSHA publikuje Standard Komunikacji o Zagrożeniach, który nakazuje identyfikację zagrożeń w kartach charakterystyki. Jest to cenne narzędzie i jest w dużej mierze uważane za główne źródło informacji o wszelkich zagrożeniach związanych z daną substancją. Jeśli zanieczyszczenie jest wynikiem lub produktem ubocznym operacji, konieczne może być pobranie próbek powietrza z rzeczywistego środowiska lub obiektywnych informacji z podobnych operacji.
Wybór maski oddechowej dla zanieczyszczeń powietrza
Następną kwestią będą czynniki, które mogą mieć wpływ na wybór konkretnego rodzaju wymaganego respiratora. Czynniki te obejmują:
- Fizyczne ograniczenia miejsca pracy. Zazwyczaj nie stanowi to problemu, jeśli używana jest zwykła maska lub półmaska z filtrem nabojowym, ale jeśli środowisko wymaga niezależnego dopływu powietrza do oddychania, w ciasnych pomieszczeniach mogą być potrzebne maski oddechowe z wężem. W związku z tym stosowanie półmasek z wężami powietrznymi może być ograniczone, jeśli w okolicy występują przeszkody i może być wręcz niebezpieczne w pobliżu ruchomych maszyn. W takich przypadkach lepszym rozwiązaniem będzie samodzielny aparat oddechowy.
- Niektóre schorzenia. Wiele popularnych półmasek filtrujących jest klasyfikowanych jako urządzenia podciśnieniowe. Oznacza to, że użytkownik musi zasysać powietrze przez ograniczenie (takie jak media filtracyjne lub wkłady chemiczne), co oznacza, że wymaga to większego wysiłku niż „normalne” oddychanie. Nie są one odpowiednie dla każdego – na przykład stwarzają bardzo realne ryzyko nadmiernego nacisku na serce dla osób cierpiących na choroby płuc, takie jak astma lub rozedma płuc. Respiratory nadciśnieniowe zapewniają przepływ powietrza do oddychania bez ograniczeń i muszą być stosowane w takich przypadkach.
- Komfort użytkownika. Obciążanie pracowników niewygodnymi lub nieporęcznymi ŚOI nie jest dobre dla nikogo. Może to prowadzić do utraty produktywności, wysokiej rotacji pracowników i możliwych działań prawnych dla pracodawcy oraz niezliczonych stresów psychicznych i fizycznych dla pracownika. Na szczęście ulepszenia techniczne i materiałowe sprawiają, że sprzęt ochronny jest lżejszy, łatwiejszy w zakładaniu, delikatniejszy dla skóry – i często nawet bardziej skuteczny niż wcześniej.
- Wymagany poziom ochrony. Szlifowanie płyt kartonowo-gipsowych i sprzątanie po wypadku w zakładzie chemicznym stwarzają zupełnie inne zagrożenia dla układu oddechowego, a zatem wymagają zupełnie innych poziomów ochrony. Agencje takie jak National Institute for Occupational Safety and Health (NIOSH) i OSHA, a także American National Standards Institute, mają wiele norm i publikacji na ten temat.
Wiedza na temat wyboru środków ochrony indywidualnej w przypadku zagrożeń związanych z powietrzem
Po określeniu odpowiedniego poziomu ochrony użytkownicy mogą wybrać odpowiednią półmaskę z dwóch podstawowych kategorii: półmaski oczyszczające powietrze i półmaski dostarczające atmosferę.
Półmaski oczyszczające powietrze to niezależne urządzenia, które usuwają zanieczyszczenia z powietrza, aby zapewnić bezpieczne oddychanie. Różne rodzaje mogą usuwać cząstki stałe, opary lub jedno i drugie. Wszystkie są sklasyfikowane jako urządzenia podciśnieniowe, więc mogą nie być odpowiednie do użytku przez osoby ze schorzeniami, jak wspomniano powyżej.
Półmaski przeciwpyłowe wychwytują unoszące się w powietrzu cząsteczki w małych przestrzeniach między włóknami, które tworzą ich konstrukcję. Obejmują one proste maski, które zakrywają usta i nos i są zazwyczaj uważane za jednorazowe. Są one również dostępne w sztywnej ramie z wymiennymi elementami filtrującymi. Ponieważ cząstki stałe gromadzą się we włóknach, stają się one bardziej skuteczne po pewnym czasie użytkowania, ale należy pamiętać o ich wymianie w przypadku zauważenia oporu lub trudności w oddychaniu.
Półmaski pochłaniające opary wykorzystują filtry chemiczne (zwykle we wkładzie lub pochłaniaczu), które pochłaniają opary. Istnieją różne specyficzne typy dla różnych oparów; NIOSH ma dla nich system kodowania kolorami:
-
- Czarny: Opary organiczne
- Jasnozielony: Amoniak
- Biały: Kwaśne gazy
- Żółty: Opary organiczne i kwaśne gazy
- Oliwkowy/brązowy: Opary organiczne, amoniak, kwaśne gazy
- Magenta: Filtr o wysokiej wydajności, filtry P100
- Czarny, magenta: Opary organiczne i filtr o wysokiej wydajności, filtry P100
- Żółty, magenta: Opary organiczne, kwaśne gazy i filtr o wysokiej wydajności, filtry P100
- Oliwkowy/brązowy, magenta: Opary organiczne, kwaśne gazy amoniakalne i wysokowydajny filtr, filtry P100
Kombinowane półmaski filtrujące są wyposażone zarówno w filtry cząstek stałych, jak i oparów. Są one szczególnie popularne podczas pracy z pestycydami, a także innymi środkami chemicznymi lub biologicznymi, które wytwarzają unoszące się w powietrzu cząstki stałe i opary.
Specjalistyczne maski oddechowe jako środki ochrony indywidualnej
Półmaski filtrujące dostarczają czyste powietrze do oddychania z zewnętrznego źródła, zwykle zbiornika powietrza lub systemu sprężonego powietrza. Stosuje się je, gdy wysokie stężenie zanieczyszczeń może spowodować zanieczyszczenie elementów cząsteczkowych lub szybkie zużycie wkładu parowego. Mogą być również potrzebne w obszarach, w których poziom tlenu może spaść poniżej bezpiecznego poziomu, takich jak zamknięte przestrzenie, których nie można odpowiednio wentylować świeżym powietrzem. Są one również używane w sytuacjach awaryjnych, aby umożliwić personelowi bezpieczną ewakuację z obszaru, w którym atmosfera jest niespodziewanie zanieczyszczona dymem lub innymi zanieczyszczeniami.
Wszystkie półmaski filtrujące zapewniają ochronę przed cząstkami stałymi i oparami i są dostępne w trzech konfiguracjach:
- Półmaski zasilane powietrzem składają się z maski (zwykle pełnotwarzowej z paskami do jej zapinania w celu szczelnego uszczelnienia), z krótkim wężem niskociśnieniowym podłączonym do regulatora, zwykle wykonanego tak, aby można go było przypiąć do ubrania użytkownika, paska itp. Rozdzielacze te będą zwykle strategicznie rozmieszczone w obiektach, w których skażona atmosfera wymaga ich użycia. Ich zaletą jest niewielka waga i zdolność do dostarczania czystego powietrza do oddychania przez długi czas. Wadami są ograniczona mobilność (użytkownik nie może oddalić się dalej niż długość węża zasilającego od kolektora zasilającego) i awarie spowodowane uszkodzeniem węża.
- Samodzielne aparaty oddechowe mają te same maski zaprojektowane z myślą o hermetycznym uszczelnieniu, ale są zasilane powietrzem oddechowym ze zbiornika ciśnieniowego. Użytkownik ma większą swobodę ruchów – nie jest ograniczony długością węża zasilającego respiratora zasilanego powietrzem – ale ma ograniczenia czasowe.
- Typy z otwartym obiegiem zapewniają powietrze do oddychania, które użytkownik wydycha z powrotem do atmosfery. Są one zazwyczaj dobre na 30 do 60 minut, ponieważ im większy zbiornik, tym bardziej uciążliwe jest noszenie go przez użytkownika.
- Aparaty o obiegu zamkniętym recyrkulują wydychane powietrze przez aktywowany chemicznie „skruber”, który usuwa dwutlenek węgla i wytwarza tlen. Są one również nazywane „rebreatherami”, a niektóre z nich działają do czterech godzin.
- Kombinowane półmaski filtrujące łączą w sobie cechy dwóch pozostałych typów. Podstawowe zasilanie pochodzi z zewnętrznego źródła (jak w przypadku półmasek zasilanych powietrzem), ale zawierają one również zbiornik powietrza (jak w przypadku półmasek niezależnych). Zbiornik jest zwykle mniejszy, ponieważ jego głównym celem jest dostarczanie powietrza, gdy użytkownik opuszcza obszar. Są one powszechnie stosowane w ograniczonych przestrzeniach bez odpowiedniej wentylacji i podczas długotrwałej pracy w atmosferze, która może być bezpośrednio niebezpieczna dla życia i zdrowia.
Właściwy dobór i stosowanie środków ochrony dróg oddechowych ma kluczowe znaczenie dla zdrowia i bezpieczeństwa. Ponadto jest to ważne dla wyników finansowych firmy. W 2021 r. OSHA odnotowała na stronie 2521 naruszeń norm dotyczących ochrony dróg oddechowych. Było to drugie po naruszeniach ochrony przed upadkiem w tym roku. Związane z tym grzywny są zwykle naliczane za osobę i za dzień.
Należy znać i rozumieć zagrożenia, na które narażeni są pracownicy. Zapoznaj się z różnymi opcjami masek oddechowych. Przeprowadzaj regularne szkolenia, aby wszyscy wiedzieli, jak chronić siebie i innych. Integralną częścią tych szkoleń powinny być testy dopasowania półmasek.
Russ Bowman jest inżynierem aplikacji w firmie EXAIR.
