Zarządzanie gospodarką smarno-olejową przedsiębiorstwa obejmuje uzupełnianie i regularną wymianę olejów i smarów oraz szeroki wachlarz innych czynności, przynoszących wymierne korzyści z tytułu poprawy dyspozycyjności parku maszynowego i eliminacji awarii. Kompleksowy serwis olejowy jest nieodzowną częścią systemu eksploatacji maszyn i urządzeń, efektywnie wspomagającą utrzymanie ich w ruchu.
Problemy związane z prawidłową gospodarką smarowniczą są bardzo powszechne – borykają się z nimi wszystkie branże przemysłu. Ich skutkiem mogą być np. nieplanowane przestoje w produkcji, przedwczesne zużycie elementów maszyn oraz zwiększone zużycie środków smarnych. Czy istnieje skuteczne narzędzie, które pozwoliłoby na uniknięcie tego typu problemów? Chcąc zapewnić jak najlepsze warunki smarowania maszyn i urządzeń, warto zwrócić się o pomoc do specjalistycznych firm oferujących profesjonalny serwis olejowy. Obecnie wyraźnie widać wzrost zapotrzebowania na tego typu usługę, która z roku na rok sukcesywnie zyskuje coraz większe grono zwolenników.
Czym jest serwis olejowy?
Ogólnie rzecz ujmując, serwis olejowy to zespół działań techniczno-organizacyjnych, których celem jest zoptymalizowanie gospodarki smarowniczej danego zakładu, a co za tym idzie – zwiększenie wydajności produkcji oraz redukcja kosztów.
Pojęcie serwisu olejowego jest często interpretowane na wiele sposobów. Dla niektórych osób okresowa filtracja oleju jest już uważana za serwis olejowy, a dla innych pod tym określeniem kryje się np. okresowa kontrola stanu oleju mająca na celu określenie jego żywotności. Jednak dla wielu użytkowników środków smarnych serwis olejowy jest czymś więcej – to element strategii utrzymania ruchu, zwanej profilaktyką czynną. Monitoring olejów w trakcie eksploatacji pozwala na zdiagnozowanie stanu maszyny, tak więc ma działanie prewencyjne. To swego rodzaju system wczesnego ostrzegania informujący o nadchodzącym zagrożeniu.
Można powiedzieć, że najbardziej zaawansowaną formą serwisu olejowego jest outsourcing wszystkich prac związanych z gospodarką olejową.
Serwis olejowy jest usługą powszechnie praktykowaną przez największych producentów olejów. Faktem jest, że spółki z udziałem kapitału zagranicznego doskonale sobie radzą na rynku polskim, korzystając z wieloletnich doświadczeń, co nie znaczy, że rodzime firmy nie mają szans z nimi konkurować. Najlepszym przykładem jest wzrost pozycji LOTOS Oil na rynku olejów przemysłowych – dynamicznie rozwijającego się i nowocześnie zarządzanego koncernu.
Zakres usług
Kompleksowy serwis olejowy obejmuje m.in. takie usługi, jak:
- zarządzanie gospodarką smarowniczą przedsiębiorstwa,
- zamawianie i logistyka produktów związanych z szeroko rozumianą gospodarką smarowniczą,
- dobór odpowiednich środków smarnych,
- wymiana olejów i smarów,
- uzupełnianie olejów i smarów,
- pielęgnacja olejów w eksploatacji,
- monitorowanie olejów i systemów smarowania w eksploatacji,
- diagnozowanie stanu technicznego maszyn i urządzeń w oparciu o wyniki badań laboratoryjnych olejów i zanieczyszczeń znajdujących się w olejach,
- planowanie i realizacja działań zaradczych i naprawczych,
- dostawa i magazynowanie środków smarnych i materiałów pomocniczych,
- dystrybucja wewnątrzzakładowa środków smarnych,
- gospodarka olejami przepracowanymi i innymi odpadami związanymi ze smarowaniem,
- sporządzanie i aktualizowanie instrukcji eksploatacji w zakresie smarowania maszyn i urządzeń,
- szkolenie pracowników zajmujących się eksploatacją i utrzymaniem ruchu maszyn i urządzeń.
Zdaniem Sebastiana Nowickiego z firmy Platinum Oil są trzy główne punkty, których przestrzeganie świadczy o profesjonalizmie firmy oferującej usługę smarno-olejową.
– Wzorcowo prowadzony outsourcing z punktu widzenia bezpieczeństwa ciągłości produkcji to przede wszystkim:
- dobór właściwych środków smarnych (nie zawsze najdroższe są najlepsze),
- badanie środków smarnych w trakcie eksploatacji (mając kontrolę nad całością procesu, możemy wydłużyć okres eksploatacji środków smarnych, bez szkody dla maszyny, a także przewidzieć potencjalny problem z urządzeniem i w porę mu zapobiec),
- zatrudnieni do obsługi fachowcy, którzy znając temat, potrafią ustrzec firmę przed awariami, nieplanowanymi postojami i rozwiązać problem, zanim się on pojawi.
Kolejność jest przypadkowa, gdyż wszystkie te punkty są niezbędne i równie istotne z punktu widzenia profesjonalnego podejścia do tematu.
Warto dodać, że przy zarządzaniu gospodarką smarno-olejową wykorzystywane jest specjalistyczne oprogramowanie komputerowe o nazwie S.U.R.-FBD opierające się na indywidualnie przygotowanej dla każdego klienta bazie danych, wspierające aktywne utrzymanie ruchu oraz umożliwiające generowanie szczegółowych raportów za poszczególne okresy rozliczeniowe. To bardzo pomocne narzędzie, które zostało docenione już przez wiele firm.
Zakres usług wchodzących w skład serwisów olejowych bywa zróżnicowany. Ma na to wpływ doświadczenie i strategia firmy oraz oczekiwania użytkowników. Wszelkie czynności związane z gospodarką smarowniczą mogą być wykonywane na zasadzie: usług doraźnych (jednorazowych), usług planowanych na podstawie długookresowych umów albo usług serwisowych powiązanych z zakupem środków smarnych.
I tak na przykład stworzony na potrzeby klientów przez Orlen Oil Power Service świadczy usługi przed- i posprzedażowe obejmujące takie czynności, jak: monitoring olejowy, obsługa układów olejowych oraz aplikacja i obsługa olejów emulgujących do obróbki metali.
Również Statoil Lubricants – lider w dziedzinie outsourcingu gospodarki olejowo-smarowej – ma do zaoferowania szeroki wachlarz usług, do których należą: monitoring i pielęgnacja układów olejowych, pełna obsługa systemów chłodzenia w procesach obróbki skrawaniem, przeglądy szczelności układów smarowniczych, logistyka środków smarowych, wkładów filtracyjnych, a także hydrauliki siłowej itd. Przy zarządzaniu gospodarką smarowniczą wykorzystywane jest wspomniane wcześniej oprogramowanie komputerowe o nazwie S.U.R.-FBD.
Bogatą ofertę w zakresie środków smarnych dla przemysłu ma też Lubrico – partner handlowy koncernu BP/ARAL/CASTROL. Klienci mogą liczyć na pomoc w takich obszarach, jak: dobór środków smarnych, ich analiza i monitoring, badania środków smarnych (np. fizykochemiczne, metalograficzne), ocena stanu technicznego maszyn i urządzeń na podstawie wyników analiz, szkolenia pracowników oraz wsparcie techniczne w organizacji gospodarki smarowniczej itd.
Podobnie przedstawia się sytuacja z LOTOS Oil, który nie tylko oferuje wysokiej jakości oleje, ale także zajmuje się profesjonalnym serwisem olejów smarowych dla kluczowych klientów, który obejmuje: doradztwo, organizację dostaw, napełnianie maszyn, analizy i audyty olejowe, a także szkolenia.
Z kolei Chemical Process Management (CPM), czyli Zarządzanie Gospodarką Smarną, jest kompleksowym programem, który został stworzony i udoskonalony przez Fuchs Oil Corporation. Jego celem jest podjęcie niezbędnych działań w czterech głównych obszarach zarządzania gospodarką smarną: w obszarze produktu, procesu, logistyki i utrzymania ruchu.
Ecol – polski lider w zakresie techniki smarowniczej, mający swoją siedzibę w Rybniku, proponuje swoim klientom serwis olejowo-smarowniczy w trybie outsourcingu. Oferta firmy jest bardzo bogata i obejmuje: usługi serwisu smarowniczego (m.in. serwis remontowy układów olejowych), usługi diagnostyczne i wsparcie utrzymania ruchu zakładów (np. audyty olejowo-smarownicze, szkolenia z zakresu inżynierii smarowania) oraz dostawy środków smarnych, materiałów pomocniczych i urządzeń.
Również firma Klüber Lubrication Polska, z siedzibą w Poznaniu, świadczy szereg usług w zakresie inżynierii smarowania i tribologii. Należą do nich m.in.: monitoring (analiza smarów oraz składników, kontrole), naprawy (smarowanie naprawcze, konserwacja mechaniczna dużych napędów z otwartymi przekładniami), szkolenia, doradztwo. Dla firmy Klüber serwis nie jest tylko dodatkiem, lecz stanowi istotny aspekt współpracy.
Prowadzeniem gospodarki smarowej zajmuje się też firma PROFIT. Jej działania sprowadzają się do takich czynności, jak: stały nadzór nad systemami napędu i sterowania hydraulicznego, usuwanie awarii; napełnianie, opróżnianie i płukanie instalacji smarnej, również filtracja oleju do żądanej klasy czystości; odwadnianie układów olejowych do pożądanej procentowej zawartości wody, a także wypożyczanie lub dzierżawa urządzeń filtracyjnych i odwadniających.
Podobnie firma Lubcon ma w tym względzie wiele do zaoferowania swoim klientom, np.: doradztwo w zakresie smarów i smarowania, opieka i konserwacja istniejących urządzeń do smarowania, nadzorowanie stanu smarowania w miejscach zastosowania czy szkolenie personelu konserwującego.
Warto wspomnieć jeszcze o firmie Tribotec oferującej doradztwo, konsultacje oraz projektowe opracowanie systemów smarowniczych i hydraulicznych. Dopełnieniem oferty są: instalacja systemu oraz jego uruchomienie u klienta, optymalizacja smarowania, a także serwis, remonty systemów smarowniczych, okresowe przeglądy, porady i szkolenia personelu.
Wymienione firmy stanowią jedynie ułamek całego polskiego rynku związanego z serwisem olejowym. Tego typu usługę oferują również m.in.: Shell, Statoil, Platinum Oil, Boccard, Oil-Trans.
Korzyści płynące z usługi
Mimo że wciąż powszechnym zjawiskiem praktykowanym w wielu zakładach przemysłowych jest tradycyjne podejście do zarządzania gospodarką smarowniczą (niewykwalifikowani pracownicy zajmujący się smarowaniem maszyn i ich doglądaniem, zakup najtańszych środków smarnych itd.), to jednak outsourcing usług olejowych adaptuje się powoli do warunków polskich. Szczególnie jest to widoczne w oddziałach globalnych firm operujących na naszym rodzimym rynku.
W krajach zaawansowanych technologicznie outsourcing gospodarki smarno-olejowej, zwany TFM (Total Fluid Management), jest najbardziej popularną formą usługi serwisu olejowego. I nic w tym dziwnego. Wszak wydaje się mieć wiele zalet. Podpisując umowę na tę usługę z wyspecjalizowaną firmą, nie musimy się już dłużej martwić o dobór odpowiednich środków smarnych i prawidłowe postępowanie we wszelkich czynnościach wiążących się z szeroko pojętym tematem smarowania. Całkowita odpowiedzialność za harmonogram działań i prawidłowe funkcjonowanie parku maszynowego spada na usługodawcę. Natomiast usługobiorca jest zobowiązany uiszczać kwotę (najczęściej zryczałtowaną) na poczet tejże usługi. Oczywiście zasada jest taka, że ten kto płaci, ten wymaga. W tym przypadku priorytetem jest prawidłowe funkcjonowanie maszyn i urządzeń, zgodne z ustalonym stopniem niezawodności.
Lista korzyści, jakie klient może uzyskać przy współpracy z firmą outsourcingową, jest imponująco długa. Jak mówi Tomasz Łodziński z firmy Boccard: – Za najważniejszą korzyść uważam fakt, że klient może mieć pewność, iż odpowiedni produkt, odpowiednia jego ilość, w odpowiednim miejscu, w odpowiednim czasie i przez odpowiednio przygotowanego pracownika zostanie odpowiednią metodą zaaplikowany na urządzeniu.
Do największych zalet współpracy z firmą outsourcingową w zakresie gospodarki olejowo-smarowej można zaliczyć:
- obniżenie kosztów eksploatacyjnych związanych z gospodarką smarowniczą,
- optymalizację ilości stosowanych środków smarnych,
- redukcję stanów magazynowych,
- zwiększenie dyspozycyjności maszyn i urządzeń,
- wzrost wydajności i niezawodności maszyn,
- poprawę warunków BHP,
- zmniejszenie ilości odpadów i negatywnego oddziaływania na środowisko,
- ograniczenie utrzymywania specjalistycznego wyposażenia warsztatów utrzymania ruchu,
- uproszczenie systemu rozliczania kosztów godzin pracy i dyżurów w utrzymaniu ruchu,
- umocnienie wiarygodności klienta w oczach jego partnerów biznesowych,
- ochronę marki (szczególnie w odniesieniu do klientów z przemysłu spożywczego),
- lepszą pozycję negocjacyjną przy ustalaniu składki ubezpieczeniowej,
- korzystanie z wiedzy i doświadczeń specjalistów z firmy świadczącej usługę,
- umożliwienie klientowi skoncentrowania się na jego działalności podstawowej, a dzięki temu – zwiększenie jego konkurencyjności.
Podsumowując, warto podkreślić, że korzystanie z profesjonalnego i kompleksowego serwisu olejowego może się okazać dla wielu zakładów przemysłowych strzałem w dziesiątkę, stając się skutecznym antidotum na nieplanowane przestoje maszyn wynikające z nieudolnego zarządzania gospodarką smarowniczą. Wzrost produkcji i oszczędność finansowa z tytułu optymalnie ekonomicznego przeprowadzania czynności związanych ze smarowaniem to naturalne konsekwencje kooperacji z firmą świadczącą tę usługę. Trzeba tylko pamiętać o jednej rzeczy – żeby czerpać obopólne korzyści z takiej współpracy, potrzebne jest wzajemne zaufanie, wspólne planowanie i uważne słuchanie siebie nawzajem.
Autor: Agata Grabowska
