Odpadem jest każda substancja lub przedmiot, których posiadacz pozbywa się, zamierza się pozbyć oraz do których pozbycia się jest obowiązany.
Kim jest zatem wytwórca odpadów przemysłowych? W świetle litery prawa jest nim każdy przedsiębiorca, firma czy zakład, którego działalność lub bytowanie przyczynia się do powstania odpadów. Wytwórcą odpadów przemysłowych jest również podmiot przeprowadzający wstępne przetwarzanie odpadów, tym samym powodując zmianę ich charakteru lub składu. Należy pamiętać, że wytwórca odpadów ma obowiązek uzyskać pozwolenie na wytworzenie odpadów, jeśli wytwarza więcej niż 1 Mg rocznie w przypadku odpadów niebezpiecznych oraz więcej niż 5000 Mg, jeżeli odpady mają charakter inny niż niebezpieczny.
Jednak obowiązek gospodarowania odpadami wytwórca może zlecić innemu posiadaczowi odpadów, a co za tym idzie, odpady mogą być przekazywane dalej. Pamiętać jednak należy, że gospodarowaniem odpadami może zajmować się jedynie podmiot, który ma odpowiednią decyzję właściwego organu. Chodzi o zezwolenie na prowadzenie działalności w zakresie gospodarowania odpadami, chyba że działalność taka nie wymaga uzyskania zezwolenia na podstawie zapisów ustawy o odpadach oraz stosownego rozporządzenia.
Mówiąc o gospodarowaniu odpadami, należy wspomnieć o obowiązku prowadzenia ewidencji odpadów. Przepisy w tym zakresie reguluje ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach. Kto zatem musi prowadzić ewidencję? Przede wszystkim są to wytwórcy odpadów, np. firmy produkcyjne, budowlane, serwisowe, sprzątające itd., z wyłączeniem wytwórców odpadów komunalnych. Ewidencję prowadzą również podmioty zbierające odpady, czyli np. punkty skupu złomu i surowców wtórnych, transportujący odpady jednak tylko przy użyciu karty przekazania odpadu, wykonujący odzysk lub unieszkodliwianie oraz składowiska odpadów. Przewidziane są sytuacje, kiedy nie ma potrzeby prowadzenia ewidencji odpadów lub jest możliwe prowadzenie jej w sposób uproszczony, tzn. przy użyciu karty przekazania odpadu. Mówi się również o kategorii małych i średnich przedsiębiorstw mogących prowadzić ewidencję uproszczoną. Stąd też małe i średnie przedsiębiorstwo oznacza podmiot, który wytwarza odpady niebezpieczne w ilości do 100 kg rocznie oraz przedsiębiorstwo wytwarzające odpady inne niż niebezpieczne, niebędące odpadami komunalnymi w ilości nieprzekraczającej 5 Mg rocznie.
Można powiedzieć, że ewidencja odpadów oznacza prowadzenie kart ewidencji odpadu, kart przekazania odpadu oraz składanie rocznych zestawień o odpadach do właściwego urzędu marszałkowskiego.
Od wytwórców odpadów wymaga się sprawozdawczości. Chodzi o roczne sprawozdanie w zakresie wytwarzanych odpadów i gospodarowania nimi. Sprawozdania są sporządzane przez wytwórcę obowiązanego do prowadzenia ewidencji odpadów, prowadzącego działalność polegającą na gospodarowaniu odpadami oraz podmioty prowadzące działalność w zakresie wydobywania odpadów.
A co z olejami przepracowanymi?
Ustawa z 27 kwietnia 2001 r. o odpadach w sposób jednoznaczny mówi, że oleje przepracowane to wszelkie oleje smarowe lub przemysłowe nienadające się już do zastosowania, do którego były pierwotnie przeznaczone. W szczególności chodzi o zużyte oleje z silników spalinowych i oleje przekładniowe, a także oleje smarowe, oleje do turbin i oleje hydrauliczne. W efekcie oleje odpadowe stanowią odpady niebezpieczne, czyli jest to grupa 13 klasyfikacji odpadów. Przepisy prawa precyzyjnie określają sposób postępowania z olejami przepracowanymi. W pierwszej kolejności oleje odpadowe powinny być poddane procesowi odzysku w efekcie zastosowania regeneracji, gdzie oleje bazowe mogą być produkowane przez rafinowanie olejów odpadowych. Chodzi przede wszystkim o usunięcie zanieczyszczeń, produktów utleniania i dodatków, które są zawarte w tych olejach. W przypadku gdy oleje przepracowane są tak zanieczyszczone, że ich regeneracja jest niemożliwa, oleje należy poddać procesom odzysku o innym charakterze. Z kolei jeżeli regeneracja lub inne procesy odzysku olejów odpadowych są niemożliwe, dopuszczalne jest ich unieszkodliwianie. Wytwórca olejów odpadowych, które powstają w efekcie prowadzonej przez niego działalności gospodarczej, jeżeli nie jest w stanie we własnym zakresie wykonać określonych obowiązków, to odpady powinny być przekazane podmiotowi gwarantującemu zagospodarowanie odpadów zgodnie z prawem. Stąd też pierwszoplanowym postępowaniem z olejami przepracowanymi jest ich regeneracja lub inna forma odzysku przed ich unieszkodliwieniem, łącznie ze spaleniem.
Decydując się na usługę odbioru przepracowanego oleju, należy pamiętać, aby nie kierować się wyłącznie ceną, bowiem w wielu przypadkach firmy odbierające nie są sprawdzane pod względem odpowiednich pozwoleń. Oleje przepracowane są odpadami niebezpiecznymi, a na ich zbieranie, przechowywanie, transportowanie oraz odzyskiwanie trzeba mieć specjalne pozwolenia i nie wystarczy zwykła działalność gospodarcza.
Na rynku działają firmy zajmujące się skupem przepracowanych olejów. Na przykład firma Oiler udostępnia portal www.petro-oil.pl, gdzie umieszczane są aplikacje dla klienta, pozwalające chociażby na wygenerowanie karty przekazania odpadu. Jest możliwe przy tym zgłoszenie odpadów przez Internet. Zaletą korzystania z usług firm skupujących oleje przepracowane jest wywiązywanie się z obowiązków nałożonych przez przepisy prawa, które dotyczą zagospodarowania odpadów.
Recykling odpadów
Zgodnie z przepisami recykling jest to odzysk polegający na powtórnym przetwarzaniu substancji lub materiałów zawartych w odpadach w celu uzyskania substancji lub materiału o przeznaczeniu pierwotnym. Działania w tym zakresie obejmują również recykling organiczny z wyjątkiem odzysku energii. Recykling jest oparty na maksymalizacji ponownego użycia tych samych materiałów, uwzględniając przy tym ograniczenie do minimum nakładów na ich przetworzenie. Tym sposobem zapewnia się ochronę surowców naturalnych, pozyskując surowce przeznaczone do późniejszego wytworzenia. Warto przy tym podkreślić, że recykling bazuje na dwóch obszarach. Pierwszy z nich obejmuje produkowanie dóbr, a drugi powstawanie z nich odpadów. W założeniach recyklingu przewiduje się wymuszanie odpowiednich postaw producentów dóbr, które sprzyjają produkcji materiałów możliwie najbardziej odzyskiwalnych. Ważne pozostaje przy tym wykształcenie właściwych zachowań u odbiorców tych dóbr.
Jednak obok postaw i świadomości kluczową rolę odgrywają odpowiednie maszyny, dzięki którym zyskuje się segregację odpadów i recykling. Niejednokrotnie maszyny tego typu tworzą zaawansowane linie technologiczne, uwzględniające wiele nowatorskich rozwiązań z zakresu mechaniki, elektryki i systemów sterowania. Oferta maszyn tego typu jest bardzo bogata, a podstawę stanowią maszyny do recyklingu złomu, a w szczególności kabli, oraz urządzenia przeznaczone do recyklingu odpadów wielomateriałowych. Istotną rolę odgrywają również belownice i maszyny do recyklingu opon.
Firmy zagospodarowujące odpady
Dużym uznaniem cieszą się usługi firm zajmujących się gospodarowaniem odpadami. Podmioty tego typu mają odpowiednie zezwolenia na odbiór, transport, zagospodarowanie, w tym odzysk, odpadów w poszczególnych kodach. Istotą, a zarazem korzyścią takiego rozwiązania jest przejęcie pełnej odpowiedzialności za powierzony odpad. Sporządzana jest przy tym odpowiednia dokumentacja. Na przykład firma Ap-Logic odbiera i gospodaruje odpadami przemysłowymi, co oznacza tzw. odpady trudne. Z kolei firma Sarpi oferuje usługę termicznego unieszkodliwiania odpadów przemysłowych i niebezpiecznych oraz innych niż niebezpieczne. Procesy spalania są przeprowadzane z odzyskiem energii przy zachowaniu pełnego bezpieczeństwa ekologicznego. Unieszkodliwieniu mogą zostać poddane odpady stałe, ciekłe, szlamy oraz pojemniki ciśnieniowe (aerozole). Do utylizacji przyjmuje się ponad 800 kategorii odpadów (wg EWC), w tym 365 niebezpiecznych.
UR
Autor: Damian Żabicki
