Outsourcing obejmuje korzystanie z zasobów zewnętrznych, dzięki czemu zyskuje się możli-wość koncentrowania procesów zarządczych na najważniejszych celach firmy. Coraz częściej outsourcing obejmuje gospodarkę smarną w fabrykach. Czym zatem jest outsourcing gospodarki smarnej? Jaki jest jego zakres oraz dlaczego w fabrykach korzysta się z takich usług?
Mówiąc o outsourcingu gospodarki smarnej, należy mieć na uwadze powierzenie firmie zewnętrznej zadań, które dotyczą smarowania. Zalet wynikających z korzystania z usług outsourcingu gospodarki smarnej jest wiele. Zwraca się bowiem uwagę na ujednorodnienie linii stosowanych produktów smarnych oraz dobór produktów smarnych najlepiej spełniających relację jakości do ceny. Warto przy tym podkreślić obniżenie kosztów obsługi fabryki oraz ujednolicenie polityki i zagadnień obejmujących utylizację i gospodarkę odpadami. Istotna jest poprawa znajomości środków smarnych. Tyle można ogólnie powiedzieć o outsourcingu gospodarki smarnej. Warto przyjrzeć się nieco bliżej wybranym zagadnieniom w tym zakresie.
Zakres outsourcingu gospodarki smarnej
Analizując ofertę w zakresie outsourcingu gospodarki smarnej, można wysnuć wniosek, że jest ona bogata i obejmuje zarówno działania o charakterze bieżącym, jak i czynności związane z doskonaleniem zarządzania gospodarką smarną w fabryce. Stąd też ważne są kompleksowe wymiany olejów w przemyśle oraz pielęgnacja olejów (filtracja, odwadnianie i odgazowanie). Zwraca się uwagę na dobór olejów i smarów oraz nadzór smarowniczy. W ramach outsourcingu niejednokrotnie są opracowywane i wdrażane systemy informatyczne, przeznaczone do zarządzania gospodarką smarowniczą i eksploatacyjną. Warto skorzystać z poradnictwa i rzeczoznawstwa w zakresie trybologii i techniki smarowniczej, a także zarówno projektowania, jak i produkcji oraz montażu systemów pielęgnacji olejów w maszynach i urządzeniach. W ramach outsourcingu gospodarki smarnej ważną rolę odgrywa monitoring olejów i diagnostyka układów olejowych. Bardzo często przeprowadza się hydrodynamiczne czyszczenie i płukanie układów olejowych maszyn i urządzeń.
Istotne jest zagospodarowanie olejów przepracowanych oraz odpadów w postaci czyściw, sorbentów, filtrów, osadów, szlamów i emulsji. Warto podkreślić, że zlecenie odbioru przepracowanych olejów firmie zewnętrznej to nie tylko dbanie o środowisko naturalne, ale również wywiązywanie się z obowiązków, które wynikają z przepisów prawa. Kluczowe jest, aby wybierając odbiorcę przepracowanych środków smarnych, nie kierować się wyłącznie ceną. W wielu przypadkach firmy odbierające nie są sprawdzane pod względem odpowiednich pozwoleń. Należy pamiętać, że oleje przepracowane są odpadami niebezpiecznymi, a na ich zbieranie, przechowywanie, transportowanie oraz odzyskiwanie trzeba mieć specjalne pozwolenia.
Analiza olejów
W ramach outsourcingu gospodarki smarnej niejednokrotnie jest przeprowadzana ocena jakości olejów. Warto przypomnieć, że nie tylko całkowita, ale i częściowa utrata przydatności użytkowej płynów eksploatacyjnych powstaje w efekcie użytkowania środka smarnego oraz zanieczyszczenia go przez wodę, cząstki ciał stałych oraz zmieszanie z innymi płynami. Zanieczyszczenia mogą powstać również na etapie magazynowania, transportu i przelewania oleju. Warto zwrócić uwagę, aby firma wykonująca usługę uwzględniła podczas badania rodzaj oleju, stan techniczny maszyny, warunki jej pracy, a także rolę w procesie produkcyjnym i pojemność układu smarnego. Podaje się, że np. w olejach turbinowych analizowany jest wygląd oleju pod kątem występowania wody i innych zanieczyszczeń. Ważnym parametrem jest również lepkość kinematyczna w temperaturze (40°C, mm2/s) oraz liczba kwasowa (mg KOH/g). Kluczową rolę podczas analizy odgrywa zawartość wody (%), zawartość stałych ciał obcych (%) oraz odporność na emulgowanie (s). Analizuje się również odporność na utlenianie (h), okres indukcyjny (RBOT, min) oraz określane są produkty starzenia (liczba starzenia LS). Nie bez znaczenia jest ocena czystości oleju, zdolność do wydzielania powietrza w temp. 50°C oraz gęstość w temp. 20°C. Określa się również skłonność do pienienia i trwałość piany (cm3).
Firma, która przeprowadza analizę oleju, powinna spełnić odpowiednie warunki już na etapie pobrania próbki. To właśnie od właściwego pobrania próbki zależy w dużej mierze wiarygodność wyników i bezbłędna interpretacja stanu maszyny. Warto zatem zwrócić uwagę na wybór odpowiedniego miejsca pobierania próbek. Musi być ono reprezentatywne w kontekście całego układu smarowania. Miejsca poboru próbki nie może stanowić dno zbiornika lub inne miejsce, w którym gromadzą się osady. Kolejne próbki muszą być zawsze pobierane z tego samego punktu, z uwzględnieniem identycznych warunków pracy maszyny. Podczas poboru próbki należy pamiętać, aby naczynie, w którym będzie zgromadzona próbka, było czyste. Z przewodu powinny najpierw spłynąć wszystkie zanieczyszczenia. Próbki należy pobierać podczas pracy maszyny lub bezpośrednio po jej zatrzymaniu. Miejsce poboru oleju powinno znajdować się przed filtrem.
Nie ma wątpliwości co do tego, że podczas analizy istotny pozostaje czas, tym bardziej jeżeli próbka jest przesyłana do laboratorium. Wyniki badania również powinny możliwie najszybciej trafić do osób odpowiedzialnych za maszyny w fabryce. Kluczową kwestię stanowi bowiem zainicjowanie odpowiednich działań zapobiegawczych.
Podsumowanie
Właściwie realizowana gospodarka smarna w fabryce powinna przynieść korzyści w postaci bezawaryjnej pracy maszyn, a co najważniejsze – ciągłości procesów produkcyjnych. W pierwszej kolejności ważne jest zarówno opracowanie, jak i aktualizowanie dokumentacji smarowniczej. Nie bez znaczenia pozostaje ocena jakości paliw i środków smarowych nie tylko w eksploatacji, uwzględniając odpowiednie badanie laboratoryjne, ale i na etapie przyjęcia dostawy. Ważne jest wyposażenie fabryki w odpowiedni sprzęt smarowniczy i urządzenia przeznaczone do obróbki cieczy. Należy zwrócić uwagę na zbieranie olejów przepracowanych, z uwzględnieniem ustalonych grup, oczyszczenie ich i ponowne użytkowanie lub odsprzedaż. Oczywiście nie bez znaczenia jest prawidłowe smarowanie maszyn i urządzeń oraz bieżące analizowanie wskaźników zużycia i odzysku produktów naftowych.
Należy zwrócić uwagę na fakt, że wybór oleju to nie tylko znajomość właściwości fizycznych, takich jak lepkość, temperatura pracy, wskaźnik lepkości. Na przykład w przypadku przekładni konieczne jest uwzględnienie typu urządzenia, przenoszonej mocy, prędkości obrotowej, stopnia redukcji, charakterystyki obciążeń, a także temperatury pracy. Istotna jest zarówno najniższa, jak i najwyższa temperatura użytkowania. Przy wyborze oleju do przekładni należy wziąć pod uwagę również sposób sterowania i smarowania, a także powierzchnię styku zębów.
Przedstawiciele zakładów przemysłowych, korzystających z zewnętrznego serwisu olejowego twierdzą, że każdy powinien robić to, co potrafi najlepiej. Tym sposobem oddanie specjalistom serwisu olejowego gwarantuje, że odpowiedni środek smarny zostanie dostarczony we właściwy sposób, w określonym czasie. Niektóre fabryki powierzają firmom zewnętrznym filtrowanie olejów. Niejednokrotnie serwis olejowy prowadzony jest przez dostawcę i serwisanta konkretnego urządzenia, takiego jak przekładnia. Szacuje się, że ponad 70% ankietowanych fabryk przekazuje odpady przedsiębiorstwom prowadzącym zbiórkę i zagospodarowanie odpadów. Niewielka liczba fabryk przepracowane środki smarne wykorzystuje do celów grzewczych, na przykład w procesie ogrzewania hal warsztatowych.
UR
Autor: Damian Żabicki
