Wentylatory, które znajdują zastosowanie w przemyśle, muszą zapewnić dopływ świeżego powietrza oraz usuwanie zużytego. W wielu zakładach przemysłowych stosuje się wentylatory w specjalnym wykonaniu.
Dla przemysłu chemicznego
W miejscach, gdzie występują gazy zawierające substancje żrące, przydadzą się wentylatory chemoodporne. Podstawową ofertę w tym zakresie stanowią modele kanałowe i dachowe. Materiałem wykonania niektórych urządzeń jest trudnopalny polipropylen PPs. Odpowiednie materiały są uwzględniane również w wirnikach. Stąd też zastosowanie może znaleźć polipropylen lub polichlorek winylidenu. Podstawę montażu silnika stanowi blacha stalowa, która jest malowana proszkowo. W urządzeniach tego typu kluczowa pozostaje szczelność obudowy. Stąd też pomiędzy wlotem a tarczą silnika uwzględnia się dodatkową uszczelkę gumową. Niektóre modele mają wirniki bębnowe o dużej odporności na zanieczyszczenia mechaniczne. W zależności od wybranego modelu montaż odbywa się w pozycji pionowej lub poziomej. Tarcza i wlot wentylatora są przykręcane do obudowy za pomocą nierdzewnych wkrętów.
Warto dodać, że wentylatory chemoodporne najczęściej znajdują zastosowanie w miejscach, gdzie przetłacza się substancje żrące. Niejednokrotnie są to związki chemiczne, wilgotne gazy, spaliny czy zanieczyszczone powietrze.
Wentylatory oddymiające
Wentylatory odpowiedzialne za oddymianie nabyć można w wersji promieniowej lub kanałowej. Oferowane są również modele dachowe. Urządzenia tego typu niejednokrotnie uwzględnia się w instalacjach odpowiedzialnych za wyciąganie dymu, który powstaje podczas pożaru. Większość wentylatorów bazuje na napędzie bezpośrednim. Łopatki są pochylone do tyłu. Co zatem napędza wentylatory oddymiające? Najczęściej asynchroniczne silniki trójfazowe. Jednak nabyć można modele z napędami o innych parametrach zasilania. Oferowane są wentylatory z silnikami dwubiegowymi, które mogą współpracować z falownikiem.
Producenci oferują wentylatory cechujące się przepływem: wirnik-silnik. W urządzeniach tego typu istotną rolę odgrywa klapka inspekcyjna. W warunkach przemysłowych zda egzamin obudowa galwanizowana. Do niektórych modeli jako opcję oferuje się żaluzje wywiewne, siatki ochronne, a także obudowy dźwiękochłonne. Oferowane na rynku wentylatory mogą pracować w temperaturze mieszczącej się pomiędzy -30 a 70ºC. Niektóre modele cechują się odpornością na działanie wysokiej temperatury, osiągającej nawet 600ºC przez 120 minut.
Wentylatory oddymiające są dostępne również w wersji osiowej. Specjalny kołnierz osłania wirnik i podstawę pod silnikiem. Kołnierze najczęściej wykonuje się z blachy stalowej. Dodatkową ochronę obudowy zapewni malowanie farbą epoksydową. W konstrukcji wentylatorów przewidziano wirniki z łopatkami o szerokim profilu. Oprócz tego wybrać można pomiędzy montażem ściennym a kanałowym.
Spektrum zastosowania wentylatorów oddymiających jest bardzo obszerne. Obejmuje przede wszystkim systemy usuwania dymu i ciepła podczas pożaru. Dzięki wentylatorom oddymiającym zyskać można skuteczne wentylowanie wyjść ewakuacyjnych. Efektem są wtedy strefy wentylowane, a także wyjścia przeznaczone do ewakuacji. Stąd też w miejscach, gdzie wystąpił pożar, ewakuacja przebiegnie w sposób bezpieczny. Zmniejsza się również negatywny wpływ pożaru na budynek i jego otoczenie.
Wentylatory przeciwwybuchowe
W miejscach, gdzie może wystąpić mieszanina wybuchowa, z pewnością sprawdzą się wentylatory przeciwwybuchowe. Mieszaninę wybuchową stanowi powietrze z gazami, pyłami oraz mgłami. Materiał wykonania wentylatorów niejednokrotnie przewiduje specjalne kompozyty poliestrowe. Nie bez znaczenia pozostają zabezpieczenia silnika przed przegrzaniem. Ważne są więc wbudowane w uzwojenie pozystory (PTC). Ich wyprowadzeń używa się do sterowania przekaźnikiem zabezpieczającym.
Jako materiał wykonania wentylatorów przeciwwybuchowych przewiduje się stal galwanizowaną, która jest pokryta farbą epoksydowo-poliestrową. Nie bez znaczenia pozostaje także odpowiednie wykonanie wirników z łopatkami. Często uwzględnia się bowiem poliamid antystatyczny oraz piastę z siluminu.
Wentylatory przeciwwybuchowe są dostępne również jako modele dachowe. W urządzeniach tego typu niejednokrotnie przewiduje się wirniki z łopatkami wygiętymi do tyłu. Jednostki napędowe stanowią silniki z obudową wirującą. Korpusy nowoczesnych wentylatorów wykonane z blachy aluminiowej. Konstrukcją nośną jest stalowa rama. Przewiduje się także miedziany stożek wlotowy. Przydatne rozwiązanie stanowi uchylna rama. To właśnie dzięki niej jest możliwe łatwe prowadzenie czynności serwisowych.
Interesujące rozwiązanie stanowią wentylatory, które są produkowane ze specjalnego kompozytu poliestrowego. Dodatkowo obudowę wzmacnia się zbrojeniem o niskim poziomie rezystancji elektrycznej. Zaletą takiego rozwiązania jest dobry przepływ ładunku elektrostatycznego.
W wentylatorach przeciwwybuchowych istotną rolę odgrywa silnik elektryczny. Elementem mechanicznym jest natomiast wirnik, który powinien być odpowiednio wyważony zarówno statycznie, jak i dynamicznie. Nie bez znaczenia pozostają rozwiązania zapewniające bezdrganiową pracę układu. Dobry wentylator musi być przystosowany do pracy ciągłej. Ważny jest odpowiedni stopień ochrony IP oraz klasa izolacji. Oferowane są modele, gdzie przewidziano regulowany kąt nachylenia łopatek. Elementy montażowe układu wirującego oraz te, które skręcone są z podstawą dachową, dodatkowo wzmacnia się pierścieniami stalowymi. Pierścienie tego typu umieszczone są we wnętrzu konstrukcji laminowanej.
Wentylatory przeciwwybuchowe są oferowane również jako modele kołnierzowe. W niektórych urządzeniach odpowiedni spręż pozwala na współpracę wentylatora z miejscowymi odciągami oraz siecią wentylacyjną o znacznych oporach. Wentylatory kołnierzowe są instalowane zarówno wewnątrz, jak i na zewnątrz pomieszczeń. Typowe urządzenie tego typu jest w stanie przetłaczać powietrze suche o zapyleniu nie większym niż 0,3 g/m³.
Trudny wybór
Wybierając wentylator, należy pamiętać, że nie ma urządzenia uniwersalnego. Tym sposobem wentylator należy dobrać z uwzględnieniem medium, które będzie transportowane. Stąd też należy wziąć pod uwagę rodzaj zanieczyszczenia powietrza. Wentylator pracujący w biurze będzie się więc różnił od urządzenia usuwającego powietrze z hali produkcyjnej.
W procesie usuwania zanieczyszczonego powietrza (na przykład pyłami, spalinami, wiórami itp.) często używa się wentylatorów średniociśnieniowych. Urządzeń tego typu używa się jako odciągów miejscowych. Wentylatory średniociśnieniowe niejednokrotnie uwzględnia się w układach suszenia i odciągach spalin samochodowych.
Istotną rolę odgrywają wentylatory wysokociśnieniowe. Używa się ich w systemach, które wymagają wysokiego ciśnienia oraz nad- lub podciśnienia.
Specjalne wentylatory nabyć można z myślą o odciągach przemysłowych. Sprawdzą się one również w urządzeniach przeznaczonych do filtracji gazów i pyłów. Ich zastosowanie niejednokrotnie obejmuje również systemy transportu trocin, wiórów czy granulatów.
Interesujące rozwiązanie stanowią wentylatory, które są odporne na tłuszcz, zanieczyszczenia, a także wysokie temperatury. Niejednokrotnie są one wykonane z galwanizowanej blachy stalowej. Stąd też zyskuje się zarówno łatwe czyszczenie, jak i odporność na kwasy.
W wersji przemysłowej nabyć można także wentylatory przeznaczone do montażu ścienno-okiennego. Urządzenia tego typu niejednokrotnie uwzględnia się przy chłodzeniu maszyn, czy też szaf sterowniczych. Nowoczesne urządzenia tego typu cechują się niskim poziomem hałasu. W zależności od modelu ich wydajność wynosi od 85 do ponad 780 m3/godz.
Wentylatory nie obejdą się bez odpowiedniego sterowania. Najprostsze urządzenia sterujące to skrzynki do zasilania wentylatorów. Budowa najprostszych urządzeń zasilających bazuje na wyłączniku głównym, zabezpieczeniu nadprądowym oraz na stycznikach i przekaźnikach. Oprócz tego zastosowanie znajdują lampki sygnalizacyjne informujące o stanie pracy urządzenia. Bardziej zaawansowane układy stanowią systemy automatyki, które są odpowiedzialne za sterowanie wentylatorów w oparciu o czynniki, takie jak temperatura powietrza czy wilgotność. Cykl pracy wentylatora może również bazować na określonych przedziałach czasowych, zdefiniowanych przez użytkownika.
Przykłady
Wentylatory w wykonaniu przeciwwybuchowym, z oferty firmy Metalplast, znajdują zastosowanie w procesie związanym z przetłaczaniem atmosfer wybuchowych, stanowiących mieszaninę powietrza z gazami, parami i mgłami. Urządzenie to zalicza się grupy wybuchowości (podgrupy): II A, II B oraz II C. Jest możliwa praca w przestrzeni zagrożonej wybuchem strefy 1 i 2 w klasach temperaturowych: T3–T4.
Wentylatory przemysłowe firmy Tywent z serii WT są przystosowane do wyciągów trocin, pyłów i zanieczyszczeń pochodzących z obróbki drewna i materiałów drewnopodobnych. Konstrukcja urządzeń tego typu bazuje na stali, która jest pokryta poliestrem z uwzględnieniem piecowej metody nakładania. Do przetłaczania długich wiór wstęgowych są przeznaczone wirniki bez tarczy nakrywającej.
Wentylatory firmy Schuko mogą pracować w trybie jedno-, dwu- lub wielobiegunowym (bezstopniowym). Stalowy korpus urządzenia jest spawany. Tym sposobem zyskuje się odporność na wysokie ciśnienia. Temperatura materiału transportowanego może wynosić do 60°C. Odpowiedni dobór wirnika pozwala na zainstalowanie wentylatora także po stronie powietrza czystego. Montaż wirnika bazuje na systemie tulei zaciskowych.
Modele z serii WOMS 050–100 firmy Nyborg-Mawent to wentylatory przeznaczone do nadmuchu powietrza w urządzeniach chłodniczych montowanych w chłodzonych ładowniach jednostek morskich. Istotną rolę odgrywa więc zabezpieczenie antykorozyjne. Stąd też przewiduje się cynkowanie ogniowe oraz technologię malowania z uwzględnieniem farb stosowanych w okrętownictwie.
Autor: Damian Żabicki
