Nie ma wątpliwości co do tego, że od wyposażenia magazynu zależy szybkość a zarazem pewność realizowanych w nim procesów. Stąd też poszczególne elementy infrastruktury magazynowej muszą być dobrane z uwzględnieniem indywidualnych potrzeb użytkowników. Magazyn powinien również skutecznie reagować na zmiany. Stąd też na etapie wyposażania magazynu pamiętać należy, z jednej strony o potrzebach bieżących, zaś z drugiej o tych, które wystąpić mogą w przyszłości.
Niezależnie od tego, czy jest to nowy obiekt magazynowy, czy też już istniejący, jego wnętrze musi być odpowiednio wyposażone. W praktyce magazynowania termin „wyposażenie” jest bardzo szeroko rozumiany i obejmuje nie tylko kwestie związane z aspektami o charakterze technicznym. Proces wyposażania magazynu to również przedsięwzięcie mające na celu organizowanie wewnętrzne.
Technika pozwala przede wszystkim na wspomaganie czynności realizowanych w magazynie, dzięki czemu osiąga się wyższy poziom efektywności przy jednoczesnym zmniejszeniu kosztów. Jedną z kluczowych kwestii w magazynie stanowią urządzenia, które pozwalają na szybki, a zarazem bezpieczny załadunek i wyładunek. Nie bez znaczenia pozostają także regały oraz urządzenia, dzięki którym odbywa się komunikowanie w magazynie.
Uwzględniając techniczne wyposażenie magazynów, należy wziąć pod uwagę kilka ważnych aspektów. Przede wszystkim ważna jest wielkość magazynu, a także funkcje, jakie ma on spełniać. Istotny jest rodzaj magazynowanych towarów oraz metody pakowania i składowania. Nie bez znaczenia pozostaje sposób przemieszczania materiałów, czyszczenie i konserwacja magazynu oraz szeroko rozumiane zabezpieczenia.
Załadunek i wyładunek
Urządzeniami służącymi do załadunku i wyładunku w większości magazynów są wózki widłowe. Są one przystosowane do podnoszenia oraz przemieszczania ładunków o różnej wielkości i wadze. Wózek widłowy w zależności od typu i przeznaczenia jest w stanie jednorazowo przewieźć od kilkuset kilogramów do kilku ton. Aby zadbać o bezpieczeństwo przy wykorzystaniu tego typu urządzeń, należy przestrzegać umieszczonych na nich oznaczeń. Osoba obsługująca wózek widłowy powinna przejść odpowiednie szkolenie oraz badania lekarskie. W przypadku większych magazynów, obsługujących takie jednostki magazynowo-transportowe jak kontenery, stosuje się specjalne podnośniki z konstrukcją opartą na budowie dźwigu-żurawia.
Na tym etapie rozważań warto przypomnieć kilka praktycznych wskazówek, którymi należy się kierować przy doborze wózka widłowego. W pierwszej kolejności trzeba określić, do czego wózek ma być używany oraz z jaką częstotliwością. Nie bez znaczenia pozostaje także zwrócenie uwagi na niezawodność oraz wydajność pracy. Jest to niezwykle ważne, bowiem podczas przestojów wózek generuje koszty. Dostępne na rynku wózki widłowe są zróżnicowane pod względem rodzaju silnika, który je napędza, gdyż nabyć można wózki z jednostką napędową wysokoprężną, benzynową/LPG oraz elektryczną. Z pewnością wózki z silnikiem wysokoprężnym cechują się wyższymi mocami. Stąd też mogą być stosowane w procesie przeładunku materiałów o większej masie. Jednym z bardziej znaczących kryteriów, które należy wziąć pod uwagę przy wyborze wózka, jest maksymalny ciężar, jaki może udźwignąć, oraz wysokość, na którą ładunek może być podniesiony. Kluczową kwestię zajmują również aspekty dotyczące dobrej widoczności, a także komfortu pracy oraz bezpieczeństwa. Dostępna na rynku oferta jest bardzo obszerna i pozwala na wybór odpowiedniego wózka, w zależności od realizowanych przez niego funkcji. Stąd też wózek widłowy powinien być ściśle dostosowany do czynności, takich jak magazynowanie, transportowanie, komisjonowanie, kompletacja oraz składowanie. Należy zwrócić jeszcze uwagę na bardzo ważny aspekt – są miejsca, w których o rodzaju jednostki napędowej decydują przepisy prawa. Mając już wózek widłowy, należy wziąć również pod uwagę umiejętności operatora. Chodzi przede wszystkim nie tylko o samo ukończenie kursu prowadzenia wózka widłowego, ale również o przeszkolenie z obsługi sprzętu. Warto również zwrócić uwagę na kwestie związane z konserwacją wózka, z czyszczeniem, a także sprawdzaniem jego stanu przed rozpoczęciem pracy. Pamiętać należy, że aspekty związane z bezpieczeństwem pracy na wózkach widłowych regulują akty prawne. Są to:
- Rozporządzenie ministra gospodarki pracy i polityki społecznej z 4 kwietnia 2003 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy użytkowaniu wózków jezdniowych z napędem silnikowym (Dz. U. z 2003 r. nr 65, poz. 603),
- Rozporządzenie ministra pracy i polityki społecznej z 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. z 2003 r. nr 169, poz. 1650),
- Rozporządzenie ministra pracy i polityki społecznej z 14 marca 2000 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy ręcznych pracach transportowych (Dz. U. nr 26, poz. 313) wraz z późniejszymi zmianami (Dz. U. nr 82, poz. 930 – obowiązuje od 1 stycznia 2002 r.),
- Rozporządzenie ministra gospodarki i pracy z 8 grudnia 2004 r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności dla potrzeb rynku pracy oraz zakresu jej stosowania (Dz. U. nr 265, poz. 2644).
Regały
W ramach technicznego wyposażenia magazynu nie bez znaczenia pozostają regały magazynowe. Przy doborze regałów należy wziąć pod uwagę kilka ważnych aspektów. Przede wszystkim istotny jest rodzaj magazynu, a także rodzaj magazynowych zapasów oraz ich podatność techniczna i magazynowa. Duży wpływ ma też sposób rozmieszczenia, rotacja oraz stopień mechanizacji magazynu. Najprostsze urządzenia do składowania stanowią podstawki, które zastosowanie znajdują wtedy, gdy ładunek nie powinien stykać się z podłożem. Oferta w tym zakresie również jest bardzo obszerna. Nabyć można bowiem regały stałe, wolnostojące lub samonośne. Bardzo często znajdują zastosowanie regały przejezdne i specjalizowane. Regały przesuwne cechują się przede wszystkim ruchem roboczym, który może być zarówno realizowany równoległe do płaszczyzny załadowania bądź też prostopadle do niej. Regały przesuwne są również dobrym rozwiązaniem w przypadku konieczności składowania materiałów dłużycowych. Regały powinny przede wszystkim przyspieszać procesy magazynowe oraz zwiększać ich stopień zmechanizowania i automatyzacji. Istotne zadanie regałów to również zmniejszenie zajętej przestrzeni przy jednoczesnym zwiększeniu wykorzystania powierzchni składowej.
Warto zwrócić uwagę na fakt, że procesy automatyzacji objęły również regały magazynowe. Stąd też interesujące rozwiązanie stanowią regały Lean Lift. Znajdują one zastosowanie przede wszystkim na liniach produkcyjnych, montowniach, czy też narzędziowniach. Dla przykładu regały typu Lean Lift z oferty firmy ISL wyposażone są w podajnik typu winda, którego głównym zadaniem jest pobieranie lub składowanie ruchomych półek w docelowej lokalizacji. Półki przypominają tace, które mogą mieć indywidualny podział na tzw. komórki, za pomocą kuwet, przegródek, pojemników. Półki są składowane w tylnej lub przedniej części szybu regału w odstępie co kilka centymetrów. Po położeniu danego asortymentu na półce i odstawieniu go do miejsca docelowego następuje zmierzenie maksymalnej wysokości elementu. Za tę operację odpowiada zespół fotokomórek umiejscowionych w otworze dostępowym regału.
Na rynku regałów interesujące są także regały karuzelowe typu Rotomat. Znajdują one zastosowanie przede wszystkim w przemyśle motoryzacyjnym, a także metalowym, farmaceutycznym i wielu innych. Stanowią bardzo dobre rozwiązanie w procesie przechowywania części zamiennych, komponentów do produkcji, elektroniki samochodowej, leków itp. Podkreśla się, że rozwiązania tego typu przyczyniają się przede wszystkim do oszczędności miejsca i czasu.
Komunikacja
Ważnym procesem, który zachodzi w magazynie, jest komunikacja. Składa się na nią sieć dróg transportowych oraz urządzenia typu wózki widłowe czy systemy transportu pionowego, jak wciągniki czy też suwnice. Bardzo często zastosowanie znajdują również urządzenia transportu poziomego. Są to przede wszystkim przenośniki, których konstrukcja jest dostosowana do rodzaju transportowanego materiału. Dla przykładu firma Wandalex, projektując systemy transportowe palet, bazuje na przenośnikach nazywanych aporterami. Stanowią one przenośniki rolkowe z napędem, które współpracują z obrotnicami, windami i transferami kątowymi. Do przemieszczania skrzynek, pudełek i paczek najczęściej w magazynach dystrybucyjnych i terminalach spedycyjnych stosowane są rolkowe przenośniki lekkie napędzane lub grawitacyjne. Konieczne jest zatem wytyczenie ścieżek zarówno produktów wychodzących, jak i przychodzących. Należy odpowiednio rozmieścić produkty w magazynie. Najbliżej wyjścia powinny zostać usytuowane surowce, półprodukty i produkty gotowe, które najczęściej schodzą z magazynu.
Podsumowanie
Na wyposażenie magazynu składają się także urządzenia pomocnicze. Niejednokrotnie w magazynach przydatne okazują się wagi. Najczęściej są to urządzenia elektroniczne, które ściśle dostosowane są do wymagań użytkownika. Proces ważenia może odbywać się przy użyciu wag samochodowych, wagonowych, a także platformowych.
Charakter pomocniczy mają również urządzenia kontrolno-pomiarowe (np. termometry). Nie mniej istotne pozostają urządzenia przwciwpożarowe i techniczno-organizacyjne. W magazynach zastosowanie znajdują urządzenia transportu ręcznego. Są to wózki paletowe ręczne, ręczne dwukołowe, platformowe, a także napędzane elektrycznie.
Pamiętać należy, że od wyposażenia wnętrza magazynu zależy skuteczność i pewność realizowanych w nim procesów.
Nie mając doświadczenia w zakresie doboru elementów wyposażenia, można skorzystać z oferty firm, które w kwestiach tych się specjalizują. Dla przykładu Instytut Logistyki i Magazynowania, projektując magazyn, uwzględnia optymalne wykorzystanie dostępnej przestrzeni magazynowej. Istotne jest również wzięcie pod uwagę wzrostu zarówno wydajności, jak i jakości procesów magazynowych. Już na etapie projektu przewiduje się obniżanie kosztów funkcjonowania magazynu, a także osiągnięcie zakładanego poziomu obsługi klienta.
Modernizując istniejący już magazyn, można uwzględnić audyt logistyczny. Takie rozwiązanie pozwala na wskazanie możliwości zarówno usprawnienia, jak i ograniczenia kosztów funkcjonowania. Tym sposobem określi się kierunki zmian oraz uwzględni efekty.
Autor: Damian Żabicki
