Uporządkowanie zasad i reguł funkcjonowania zakładu umożliwia elastyczne dopasowywanie się do zmieniających się warunków otoczenia. Duże znaczenie ma to na przykład w organizacji utrzymania ruchu jako specjalnego, wyodrębnionego pionu organizacyjnego w przedsiębiorstwie. Systemy EAM (Enterprise Asset Management – zarządzanie majątkiem przedsiębiorstwa) pozwalają optymalizować obsługę techniczną, poprawiać wydajność sprzętu i pracowników.
Na rynku jest obecnie dostępnych wiele różnych systemów wspomagających zarządzanie majątkiem przedsiębiorstwa. Obejmują one różne zakresy funkcjonalności. Często są to również wyspecjalizowane moduły powiązane z systemami informatycznymi ERP (Enterprise Resource Planning). Zwłaszcza zapewnienie zgodności operacyjnej w czasie rzeczywistym między systemami EAM i ERP jest obecnie znaczącym czynnikiem optymalizującym w wielu obszarach działanie przedsiębiorstwa produkcyjnego. Warto też zrezygnować z interwencyjnego podejścia do serwisowania zasobów i przejść w kierunku działań prewencyjnych poprzez wdrożenie zaawansowanych rozwiązań, takich jak serwis ukierunkowany na niezawodność (Reliability Centered Maintenance ― RCM). Takie podejście jest zgodne z ocenami przedstawianym przez wielu uznanych ekspertów związanych badaniami rynku.
Jak wynika z opublikowanego w czerwcu 2008 r. raportu firmy badawczej Aberdeen Group pod tytułem „Zarządzanie aktywami przedsiębiorstwa: zapewnienie maksymalnego zwrotu z aktywów oraz wyłaniające się tendencje” (Enterprise Asset Management: Maximizing Return on Assets and Emerging Trends) znaczące światowe firmy produkcyjne stosują obecnie strategie zarządzania aktywami by obniżać koszty operacyjne, zwiększać rentowność i zdobywać przewagę nad konkurencją. Raport został opracowany na podstawie ankiety przeprowadzonej wśród ponad 160 przedstawicieli kadry kierowniczej firm produkcyjnych. Czołowi producenci osiągają średnio przepustowość zakładów na poziomie 97%, ogólną wydajność sprzętu rzędu 93% oraz odnotowują o 31% mniej przestojów związanych z zasobami niż inni producenci.
Badania te pokazują, że większość tego typu firm produkcyjnych wdrożyła systemy zarządzania aktywami przedsiębiorstwa (EAM) i powiązała je ze swoimi systemami do zarządzania produkcją i do zarządzania zasobami przedsiębiorstwa (ERP). Równocześnie, jak wynika z raportu, firmy dążą do integracji zarządzania energią z ogólną strategią zarządzania aktywami, by ułatwić zarządzanie kosztami zużycia energii.
Systemy
Wśród wielu nowoczesnych narzędzi informatycznych służących do zarządzania aktywami przedsiębiorstwa wymienić można takie jak pakiet Lawson M3 Enterprise Asset Management Suite (Zarządzanie aktywami przedsiębiorstwa) z aplikacją Lawson Business Intelligence, które w połączeniu z innymi systemami korporacyjnymi firmy Lawson lub innych dostawców pozwalają uzyskać lepszy dostęp do informacji na temat wydajności produkcji i zasobów w skali całego przedsiębiorstwa.
Inne tego typu systemy to choćby narzędzia do raportowania w EAM oferowane przez firmę Infor. umożliwiają lepsze podejmowanie decyzji i zarządzanie majątkiem. Infor EAM (dawniej znany pod nazwą Datastream7i) jest systemem klasy CMMS/EAM (Computerized Maintenance Management Systems/Enterprise Asset Management System). Jest to zaawansowane narzędzie do śledzenia kosztów utrzymania środka trwałego (obiektu technicznego) w zależności od pełnionej przez niego funkcji. Wspomaga zarządzanie utrzymaniem ruchu, gospodarką remontową, gospodarką materiałową, gospodarką zaopatrzeniową oraz kontrolingiem nadzorując realizację prac związanych z eksploatacją obiektów technicznych.
Z kolei system Oracle Enterprise Asset Management (Oracle eAM) jest częścią Oracle E-Business Suite, zintegrowanego zbioru aplikacji do automatyzacji procesów biznesowych. Wspiera on zaawansowane strategie zarządzania aktywami ze względu na ich właściwości, profil działalności przedsiębiorstwa, oraz posiadane zasoby kadrowe.
IBM oferuje obecnie system Maximo wspomagający zarządzanie utrzymaniem ruchu, określany też jako system klasy CMMs – Computerized Maintenance Management Systems czy też SAM – Strategic Asset Management. Produkt ten został przejęty przez IBM wraz z amerykańską firmą MRO Software Inc. Jest uważany za wiodące narzędzie w tej klasie. Na świecie system Maximo od wielu lat wykorzystywany jest w większości przedsiębiorstw z branży energetycznej, wodociągowej, górniczej, transportowej, motoryzacyjnej, koncernach farmaceutycznych oraz w większości wiodących firm przemysłu paliwowego, lotniczego i szeroko rozumianej branży produkcyjnej.
Polskie Sieci Elektroenergetyczne – INFO oferują rozwiązanie klasy EAM firmy Indus International – system EMPAC, pozwalający na gromadzenie i przetwarzanie informacji dotyczących wszystkich elementów majątku przedsiębiorstwa. Ponad 1100 przedsiębiorstw odnotowało średni zwrot z inwestycji w system EMPAC na poziomie od 500–1000%. PSE – Info jest dystrybutorem produktów Indus w Polsce.
Pakiet Impuls 5 firmy BPSC klasy MRPII/ERP zawiera m.in. aplikacje wspomagające zarządzanie kapitałem, personelem, dystrybucją transportem, produkcją, relacjami z klientami oraz obiegiem dokumentów. W zakresie EAM oferuje wspomaganie zarządzania majątkiem trwałym przedsiębiorstwa przez kontrolę: środków trwałych, niskocennych, wartości niematerialnych i prawnych oraz rodzajów składników majątku, które można dodatkowo zdefiniować.
W kartotekach elementów majątku i dokumentów bieżących przechowywane są kompleksowe dane o składnikach majątku firmy, z uwzględnieniem wszystkich dokonanych na nich operacji To oczywiście tylko wybrane pozycje z dość szerokiej oferty dostępnej na naszym rynku. Mają tego typu rozwiązania też takie firmy jak SAP czy IFS mogące się pochwalić wieloma wdrożeniami.
Ankieta
Miesięcznik Inżynieria i Utrzymanie Ruchu Zakładów Przemysłowych przeprowadził badanie ankietowe wśród czytelników związane z wykorzystaniem systemów Enterprise Asset Management (EAM) w firmach produkcyjnych. Ankieta miała odpowiedzieć na pytania, jakie elementy funkcjonalne w działaniu firm obejmuje system EAM. Szczególnie chodziło o rozplanowanie zasobów, optymalizację zapasów i zakupów, czas trwania pracy czyli prognozowanie zakłóceń i ich przyczyn, przewidywanie i podejmowanie działań w analizach niezawodnościowych oraz planowanie strategiczne. Jak się okazało, tylko w 20 proc. odpowiedzi wskazano planowanie strategiczne, choć wydaje się, że akurat ta funkcja systemów EAM powinna być zdecydowanie bardziej atrakcyjna.
W odpowiedziach zwracano uwagę na wysoką cenę samych systemów, jak i duże koszty ich wdrożenia. Były opinie, że jeśli firma funkcjonuje w miarę dobrze, to trudno przekonać kadrę kierującą, że system klasy EAM jest naprawdę potrzebny. Często wdrożenie systemu w zakładzie jest wynikiem decyzji podejmowanych odgórnie. Jak wspomniał Marin Piec, Kierownik SUR w Rockwool Polska – Decyzją koncernu system EAM ma być częścią systemu zarządzania przedsiębiorstwem firmy SAP. Moduł jest już instalowany w innych fabrykach koncernu. My czekamy w kolejce.
Za kluczowe w stosunku systemów EAM wykorzystywanych w zakładzie uznano m.in. to, że pracownicy utrzymania ruchu mają na bieżąco wyświetlane zlecenia do wykonania i mogą wprowadzać zawiadomienia odnośnie wykrytych nieprawidłowości, na które planista może szybko zareagować. Innymi podkreślanymi cechami są zaawansowane mechanizmy zarządzania majątkiem, wspomaganie planowania prac, przechowywanie bazy wiedzy i bazy sprawdzonych rozwiązań, połączenie w ramach jednej platformy funkcjonalności EAM i na przykład Service Desk (system IBM MAXIMO). Podkreślano też prostotę, niezawodność i zdolność do adaptacji do konkretnych warunków przedsiębiorstwa.
Jakich funkcji jeszcze brakowało respondentom? Możliwości tworzenia wyspecjalizowanych raportów takich jak: koszty zleceń, materiałów, koszty utrzymania konkretnych maszyn, planowana gospodarka remontowa i materiałowa, kontrola nad zamówieniami do firm zewnętrznych. Czasem wymiany danych i komunikacji czy braku innych modułów, np. związanych z utrzymaniem ruchu lub aplikacjami mobilnymi. Jak z tego wynika, na pełne zadowolenie z wdrożonego oprogramowania można mieć wówczas, gdy zaimplementuje się pełny zestaw funkcji. Warto sprawdzić, czy oferowany system ma wszystko, co może być potrzebne, choćby obecnie nie wydawało się to konieczne lub implementację ograniczały środki przeznaczone na inwestycje. Trzeba przyznać, że zaskoczeniem była odpowiedź na pytanie, jak jest oceniane działanie systemu EAM w przedsiębiorstwie i czy w praktyce obserwuje się poprawę wydajności pracy, wykorzystania majątku produkcyjnego i łańcucha dostaw. Jak się okazuje zalety korzystania z systemów EAM zauważa tylko 40% ankietowanych. Oczywiście systemy są różne, nie zawsze prawidłowo i do „końca” wdrożone. Taki odbiór kłóci się z wynikami analiz prowadzonymi przez specjalistów. Jest to na pewno problem, z którym muszą uporać się dostawcy systemów. Przecież zadowolenie bezpośrednich użytkowników to równocześnie dobre funkcjonowanie systemu, bo to oni wprowadzają do niego informacje i od nich zależy ich ostateczna jakość. Nie zawsze też wdrożenie systemu przebiega bez problemów. Wśród odpowiedzi były i takie, z których wynikało, że system nie został prawidłowo i kompleksowo wdrożony. Narzekano na kiepską obsługę klienta, lub brak zaadaptowania systemu do rzeczywistych potrzeb przedsiębiorstwa.
Wydaje się, że systemy informatyczne do zarządzania majątkiem przedsiębiorstwa są obecnie stosowane powszechnie w przedsiębiorstwach produkcyjnych. Oczywiście stopień obejmowania przez nie ważnych działów w firmie jest bardzo różny. Szukanie oszczędności w lepszym wykorzystaniu posiadanych zasobów produkcyjnych, organizacyjnych itp. bez negatywnego wpływu na jakość produkcji i obsługę klienta nie jest możliwe bez wsparcia ze strony dobrego systemu informatycznego klasy EAM.
Autor: Bohdan Szafrański
