Nie ma wątpliwości co do tego, że wraz z rozwojem świadomości ekologicznej w zakładach przemysłowych rośnie również stopień zabezpieczenia przed niespodziewanymi wyciekami.
W procesie zwalczania wycieków coraz częściej znajdują zastosowanie zaawansowane środki, które jeszcze do niedawna były używane wyłącznie przez wyspecjalizowane służby. Do historii przechodzą trociny czy piasek, wypierane chociażby przez apteczki ekologiczne lub zestawy awaryjne o wysokiej skuteczności.
Sorbenty
Sorbenty mają za zadanie pochłanianie ropy, olejów oraz innych produktów o charakterze ropopochodnym, przy czym nie jest przez nie wchłaniana woda. Najprostsze sorbenty wykonuje się z miękkiego materiału, zazwyczaj trójwarstwowego. Wytrzymałość materiału uzyskuje się dzięki mocnej warstwie wierzchniej. Rolki są perforowane, co eliminuje nadmierne zużycie.
Osobną grupę stanowią sorbenty chemiczne. Pozwalają one na usuwanie przypadkowych wycieków i rozlewów substancji chemicznych łącznie z agresywnymi kwasami i zasadami. Typowy sorbent jest dwuwarstwowy. Warstwa robocza jest niepyląca, a spodnia – wygładzona. W niektórych sorbentach przewidziano włókninę typu Spunbond, która zwiększa wytrzymałość i trwałość wyrobu. Sorbent jest obojętny chemicznie, przy czym nie ulega degradacji i nie wchodzi w niebezpieczne reakcje chemiczne z płynami, które są wchłaniane.
Sorbenty sypkie
Oferowane na rynku sorbenty sypkie produkuje się z ekspansywnego minerału wulkanicznego pokrytego specjalną substancją powierzchniowo czynną. To właśnie dzięki niej zyskuje się przełamanie napięcia powierzchniowego płynu oraz bardzo szybką absorpcję. Sorbenty sypkie pozwalają na zbieranie płynów chemicznych, mineralnych i benzynowych oraz płynów ustrojowych ludzkich, a także zwierzęcych i roślinnych. Na uwagę zasługują właściwości wchłaniania zanieczyszczeń w postaci płynnej o dowolnej lepkości.
Na etapie produkcji sorbentu pył wulkaniczny jest podgrzewany do wysokiej temperatury, po czym przeprowadza się jego obróbkę. Cechą nowoczesnych sorbentów sypkich jest działanie kompleksowe, a nie skupiające się wyłącznie na wybranych rodzajach skażenia.
Podczas aplikacji sorbentu jest możliwe zabezpieczenie i pokrycie dużych powierzchni za pomocą stosunkowo niewielkiej ilości użytego produktu.
Apteczki ekologiczne
Warto wspomnieć o apteczkach ekologicznych, które powinny być istotnym elementem warsztatów utrzymania ruchu. To właśnie dzięki nim podczas awarii czy prac serwisowych minimalizowane są skutki wycieku przede wszystkim szkodliwych substancji. Mobilne apteczki ekologiczne mają postać torby o odpowiedniej zawartości, pozwalającej na dobór właściwych środków do usuwania szkód.
Podstawowe zadanie apteczek ekologicznych to usuwanie rozlewów pochodzenia organicznego. Dobrze dobrana apteczka powinna zapewnić szybkie zabezpieczenie miejsca wydostania się substancji niebezpiecznych.
Z myślą o absorpcji olejów
W warunkach przemysłowych, zwłaszcza w komórkach organizacyjnych, które zajmują się serwisem olejowym, warto zadbać o sorbenty i urządzenia pozwalające na usuwanie rozlewów oleju. Wśród nich dostępne są poduszki wchłaniające większe ilości oleju bez przyjmowania wody. Produkty tego typu przeznaczone są do podkładania podczas naprawy i czynności obsługowych. Dzięki kompaktowym wymiarom i elastycznej formie mogą być stosowane w trudno dostępnych miejscach, także na otwartej przestrzeni. Poduszki są napełnione bardzo chłonną włókniną absorbującą o cienkich włóknach.
Do usuwania rozlanych olejów przeznaczone są również specjalne włókniny. Pozwalają one na zbieranie oleju, benzyny oraz wszelkich innych cieczy bazujących na węglowodorach. Tańsze produkty przeznaczone są do jednorazowych zastosowań, z kolei droższe – o podwójnej grubości zastosowanego materiału, pozwalają na wchłanianie cieczy w znacznych ilościach. Taką samą budową i użyciem charakteryzują się również specjalne maty.
Przydatne rozwiązanie stanowią granulaty. Są to materiały o dużej chłonności, które odpychają wodę, a przyciągają olej. Bardzo często są one stosowane na drogach i innych powierzchniach komunikacyjnych. Granulaty tego typu zazwyczaj wykonuje się z pianki poliuretanowej.
Mówiąc o ochronie przed wyciekami olejów, warto wspomnieć o zaporach przeciwolejowych. Pozwalają one na ograniczanie i usuwanie wycieków oleju i benzyny na akwenach, takich jak kanały, rzeki, jeziora i baseny portowe. Zapory są niezwilżane wodą i nie pływają na jej powierzchni. Wykonanie zapór bazuje na silnie chłonnych paskach z polipropylenu otoczonych mocną siatką nylonową. Z kolei specjalna linka przejmuje obciążenia rozciągające na całej długości zapory przeciwolejowej.
Przydatne rozwiązanie stanowią pochłaniacze oleju ze zintegrowaną linką. Przeznaczone są przede wszystkim do usuwania olejów i paliw, które znajdują się głęboko w kanałach, szybach, studzienkach czy zbiornikach. Zatem zastosowanie tego typu elementów ochrony i zabezpieczeń warto rozważyć w przypadku konieczności usunięcia oleju w trudno dostępnych miejscach.
Przydatne rozwiązanie stanowią kostki wchłaniające olej. Niektóre produkty tego typu spełniają wymogi pochłaniacza oleju dla typu: I, II SF. Kostki wchłaniające olej można stosować przy silnych turbulencjach i znacznych prędkościach przepływu wody. Ich istotną cechą jest zdolność pływania również po nasyceniu.
W działach utrzymania ruchu przydadzą się również rolki włókniny chłonnej, której zastosowanie obejmuje użycie np. na płasko, wokół narożnika, wielowarstwowo, jako poduszki, maty itp.
Ograniczniki rozlewów
Wśród bogatej oferty substancji i elementów ochrony przed wyciekami i ich skutkami warto zwrócić uwagę również na ograniczniki rozlewów. Mają one za zadanie nieprzepuszczanie wody, oleju oraz innych środków chemicznych o charakterze płynnym. Ogranicznik znajduje zastosowanie w miejscach, gdzie może być konieczna ochrona studzienek odpływowych i kanalizacyjnych oraz ujęć wody. W szczególności chodzi o miejsca, w których magazynowane są substancje niebezpieczne i agresywne środki chemiczne.
Wykonanie typowego ogranicznika rozlewów bazuje na elastycznym elastomerze poliuretanowym. Istotną cechą substancji tego typu jest wysoki poziom odporności na najważniejsze związki chemiczne oraz odporność mechaniczna. Ograniczniki są produktami wielokrotnego użycia o konstrukcji szczelnie przylegającej do podłoża. Po użyciu wystarczy element umyć i jest on gotowy do ponownego użycia.
Wanny wychwytowe
Podczas prac obejmujących czynności związane z serwisem olejowym warto zapobiegać wyciekom. Jeżeli substancje przechowywane są w beczkach, to z pewnością przydadzą się wanny wychwytowe. Zazwyczaj wykonuje się je z metalu lub tworzywa sztucznego, a ich zadaniem jest stałe wychwytywanie wycieków. Wanny wychwytowe stosuje się w miejscach, w których pobierane są płyny. Spust odbywa się za pomocą specjalnego kranu. Przydatna cecha rozwiązań tego typu to możliwość łatwego przemieszczania przy użyciu wózka widłowego.
Na rynku dostępne są także akcesoria do wanien wychwytowych. Opcjonalnie można nabyć rampę podjazdową, dzięki której transport jest znacznie ułatwiony. Najczęściej wykonana jest ona z trwałego, a zarazem odpornego na chemikalia polietylenu. Rampa mocowana jest do modułu za pomocą zaczepów charakteryzujących się małym kątem nachylenia, co umożliwia użytkownikowi łatwe ustawianie i zdejmowanie ciężkich beczek za pomocą wózków. Bezpieczeństwo użytkowania z pewnością poprawi antypoślizgowe żebrowanie.
Dla przykładu paleta (wanna wychwytowa) SJ 300002 z oferty firmy Topserw wykonana jest z bardzo trwałego i odpornego na chemikalia polietylenu. Rozwiązanie to doskonale nadaje się do składowania akumulatorów oraz beczek i pojemników z olejami czy substancjami agresywnymi. Wanna znajduje zastosowanie przede wszystkim przy wychwytywaniu wycieków lub jako miejsce dozowania płynów z pojemników i beczek. Mocna, samoustawiająca się kratownica jest nieprzesuwna i łatwo można ją zdjąć do czyszczenia. Poszczególne moduły palet (wanien) da się łączyć, aby uzyskać większą powierzchnię roboczą. W celu uszczelnienia krawędzi pomiędzy paletami (wannami) oraz trwałego ich połączenia należy zastosować zestaw profili łączących i łącznik krzyżakowy. Opcjonalna rampa podjazdowa, mocowana do modułu za pomocą zaczepów o małym kącie nachylenia, ułatwia ustawianie i zdejmowanie ciężkich beczek za pomocą wózków. Antypoślizgowe żebrowanie rampy oraz platformy roboczej zapewnia bezpieczną eksploatację beczek i pojemników. Wanna cechuje się nośnością 1350 kg przy wymiarach 1600 × 800 × 150 mm. Pojemność wychwytowa osiąga 120 l.
Należy pamiętać, że wanny wychwytowe dostępne są również w wersjach przenośnych. Mobilność zapewniona jest dzięki dwóm skrętnym kołom.
Co na rynku?
W ofercie firmy CDS Centrum Dystrybucji Sorbentów znajdują się ograniczniki rozlewów wykonane są z elastycznego elastomeru poliuretanowego o wysokim poziomie odporności na działanie większości związków chemicznych. Produkty tego typu pozwalają na ograniczanie i zabezpieczanie szczególnie zagrożonych i chronionych miejsc przed przedostaniem się niebezpiecznych wycieków i rozlewów. Ogranicznik ma długość 3 m, a wysokość podstawy – 10,5 cm przy wysokości 5,5 cm.
Firma Denios oferuje m.in. materiały absorbujące Densorb, które sprawdzają się przy zbieraniu rozlanych cieczy. Wybrać można 3 typy materiałów: Universal, Olej lub Special w postaci zestawów ratunkowych, rolek, granulatów, węży, poduszek, multiformatów, barier olejowych oraz pochłaniaczy oleju. Oprócz tego dostępne są kostki wchłaniające olej, kurtyny przeciwolejowe oraz nakładki na beczki.
Z oferty firmy Sintac-Polska można wybrać m.in. zestawy mobilne „Ekologiczna Apteczka Pierwszej Pomocy”. Typowy zestaw tego typu służy do zwalczania rozlanych i wyciekających olejów i chemikaliów. Mobilny pojemnik zawiera wszystko, co jest potrzebne do natychmiastowej likwidacji skutków wycieku olejów, substancji ropopochodnych i innych. W skład zestawu wchodzi pojemnik mobilny (120 l), Preparat Sintan – (7,5 l spryskiwacz), Sorbent uniwersalny (20 kg), płachty sorpcyjne, worki na odpady, szczotka ryżowa z trzonkiem teleskopowym oraz zmiotka i szufelka.
Autor: Damian Żabicki – dziennikarz, redaktor, autor tekstów specjalizujący się w tematyce technicznej i przemysłowej. Specjalista public relations firm z branży technicznej.
Fot.: 1. Reo Amos, 2-5. Topserw
