Chociaż istnieje wiele sposobów oceny stanu izolacji silników elektrycznych, to pomiar rezystancji izolacji (R_i) wciąż pozostaje użytecznym narzędziem, pozwalającym na podjęcie decyzji, czy silnik może być przekazany do eksploatacji, czy powinien być wycofany z użytku.

Oto sześć wskazówek dotyczących wykonywania testu i opracowywania wyników pomiarów.

1. 1. Rozładowanie uzwojenia silnika ze względu na bezpieczeństwo osoby wykonującej test oraz dokładność pomiarów.

      Przed wykonaniem pomiarów R_i oraz po ich przeprowadzeniu należy zewrzeć końcówki uzwojeń silnika z uziemieniem. Dobrą regułą jest uziemienie uzwojenia na 15 minut lub na okres równy czterokrotności czasu wykonywania testu, w zależności od tego, która z tych wielkości jest większa.

   2. Odpowiednie wykonanie połączenia uzwojeń do pomiarów.

      Jeśli to możliwe, należy odizolować i zmierzyć rezystancję uzwojenia każdej fazy osobno, zaś uzwojenia pozostałych dwóch faz uziemić. Umożliwia to pomiar zarówno rezystancji izolacji międzyfazowej, jak i pomiędzy fazą a uziemieniem.

1. 1. Zapisywanie warunków mających znaczenie dla przeprowadzenia testu.

      Należy udokumentować temperaturę otoczenia, wilgotność względną, temperatury uzwojeń, czas pomiaru, napięcie probiercze i schemat połączeń pomiarowych.

   2. Wykonanie prostej procedury testowej.

      Testowane uzwojenie trzeba podłączyć na jedną minutę pod odpowiednie napięcie probiercze (tabela 1), a następnie przeliczyć otrzymaną wartość R_i w odniesieniu do temperatury 40°C, mnożąc ją przez współczynnik K_T (tabela 2). Większość nowoczesnych izolacji zalicza się do kategorii „izolacja termoutwardzalna”. Natomiast wartości z kolumny „izolacja termoplastyczna” należy wykorzystać, gdy wiadomo, że testowany silnik jest bardzo stary i ma uzwojenia z izolacją wykonaną z asfaltu, szelaku lub miki.

1. 1. Uwzględnienie czynników, które mogą mieć wpływ na pomiar R_i.

      Podczas testu należy zwracać uwagę na następujące czynniki:

      → zanieczyszczenia powierzchni takimi substancjami, jak oleje, pyły i sole. Mogą one być przewodzące, co spowoduje otrzymanie mniejszych wartości R_i;

      → jeśli temperatura uzwojenia jest mniejsza lub równa punktowi rosy, na powierzchni może gromadzić się wilgoć, która spowoduje otrzymanie niższych wartości R_i. Gdy uzwojenie jest pod innym względem w dobrym stanie, to jego osuszenie rozwiąże problem;

      → rezystancja izolacji uzwojenia zmniejsza się przy spadku temperatury uzwojenia, tak więc zaleca się przeliczać wyniki pomiarów na temperaturę odniesienia;

      → wartość napięcia probierczego oraz istniejący w uzwojeniach ładunek mogą także wpływać na wynik pomiaru R_i, jednak wybranie właściwego napięcia (tabela 1) i przestrzeganie prawidłowych praktyk uziemiania przed wykonaniem pomiarów powinny wyeliminować ten problem.

1. Ocena wyników pomiarów.

   Wyniki pomiarów należy porównać z zalecanymi wartościami minimalnymi dla skorygowanej rezystancji izolacji (tabela 3). Uzyskanie niższych wartości powinno być przyczyną przeprowadzenia dalszych testów, zanim silnik zostanie oddany do eksploatacji. Niektóre maszyny pracują przy wartościach R_i niższych od podanych. Dlatego warto mieć do dyspozycji dane historyczne.

Mike Howell jest specjalistą ds. wsparcia technicznego w Stowarzyszeniu EASA (Electrical Apparatus Service Association), zrzeszającym firmy zajmujące się sprzedażą i serwisem urządzeń elektromechanicznych.