Wykorzystywanie samej tylko metody “5why” (5 x dlaczego) może dawać inżynierom niepełny obraz przyczyny pierwotnej, dlatego też w rozwiązywaniu problemu oraz zapobieganiu jego nawrotom należy rozważyć również inne metody.
Po pierwsze, zanim zaczniemy nasze rozważania, należy zrozumieć, czym jest metoda “5why”. Jest to narzędzie do rozwiązywania problemów, wykorzystywane w wielu zakładach i powszechnie powiązane z zastosowaniem filozofii Lean, Six Sigma oraz Kaizen. Metodę opracował Sakichi Toyoda; stosowano ją w Toyota Motor Corporation w trakcie rozwoju metodologii przemysłowej firmy. Metoda ta jest bardzo prosta i polega na wielokrotnym zadawaniu pytania “dlaczego?” do momentu aż znajdziemy technologiczną przyczynę problemu. Często, choć nie zawsze, oznacza to, że można zakończyć ten proces na piątym “dlaczego”, stąd jej nazwa.
Chociaż metoda “5why” może być doskonałym narzędziem do rozwiązywania problemów, nie stanowi idealnego narzędzia do analizy przyczyny pierwotnej (ang. RCA) z pięciu powodów:
1. W rzeczywistości nie istnieje coś takiego jak “przyczyna pierwotna”. Bardziej poprawnym byłoby stwierdzenie “przyczyny pierwotne”, ponieważ niemal zawsze mamy do czynienia z warunkami i działaniami powiązanymi, które razem składają się na powstanie problemu. Metoda “5why”, w swoim najbardziej powszechnym zastosowaniu, odnosi się tylko do jednej części łańcucha przyczynowego, albo warunku, albo działania.
2. Badając tylko jedną część łańcucha przyczynowego, nie mamy możliwości przeanalizowania wszystkich przyczyn i znalezienia najtańszego rozwiązania, które eliminuje lub zmniejsza ryzyko do poziomu akceptowalnego.
3. Wyniki metody “5why” nie są powtarzalne. Różne osoby stosujące tę metodę uzyskają różne przyczyny tego samego problemu, ponieważ cała filozofia opiera się na ich indywidualnej wiedzy i doświadczeniu.
4. Często metoda “5why” służy jedynie potwierdzeniu już istniejących przypuszczeń, zamiast poszukiwaniu nowych rozwiązań. Osoby stosujące tę metodę mają tendencję do zamykania się w pętli własnej dotychczasowej wiedzy i doświadczenia, co uniemożliwia im zidentyfikowanie nieznanych dotychczas przyczyn.
5. Inżynierowie stosujący wyłącznie “5why” o wiele częściej dokonują analiz związanych z problemami powracającymi. Często są nagradzani za zdolność do wykonania 27 analiz RCA w miesiącu. Jednak po przyjrzeniu się liście, 18 z nich to problemy, którym należało za pierwszym razem poświęcić czas na rzetelną analizę, dzięki czemu nie wystąpiłyby ponownie. Korzystanie z metody “5why” powoduje często zatrzymywanie się na poziomie symptomów zamiast koncentrowania się na przyczynach pierwotnych niższego poziomu, co prowadzi do powtarzania się problemu.
Autor: Shon Isenhour jest założycielem i partnerem Eruditio i zasiada w radzie doradczej wydawnictwa Plant Engineering’s.
