Wprowadzenie techniki laserowej jako wspomaganie osiowania sprzęgieł to milowy krok w tym obszarze. Pomijając przypadki lekceważenia wagi tej istotnej (z punktu widzenia dynamiki, a więc i trwałości maszyn) czynności, osiowanie metodą przeciwległych czujników (zegarowych) było czynnością, której podejmowali się tylko dobrzy fachowcy. Żmudna i precyzyjna procedura, pomimo wysiłków, nie mogła ustrzec przed wpadkami, szczególnie przy błędach w wykonaniu (lub złym stanie) połówek sprzęgła czy ich osadzeniu na czopach. Osiowanie tą metodą dużego i odpowiedzialnego agregatu szczególnie z wkładką sprzęgłową, mogło trwać cały dzień. Dziś sprawna ekipa z odpowiednim wyposażeniem, szczególnie gotowymi zestawami podkładek regulacyjnych i wspomaganiem przemieszczania maszyn, potrafi (przy odrobinie szczęścia) wykonać tę czynność w niespełna godzinę.
Wprowadzenie techniki laserowej z dwoma nadajnikami i odbiornikami połączone z procedurą obrotu pozwala na precyzyjne ustawienie dwóch i więcej części agregatu, nawet gdy powierzchnie sprzęgła są w fatalnym stanie. Dlaczego? Wykonujemy obrót wałów. Tym samym „komputer” znajduje położenie obu połączonych sprzęgłem osi w układzie współrzędnych i na podstawie wprowadzonych wymiarów oblicza wymagane korekty. Teraz osiowanie może przeprowadzić każdy po krótkim szkoleniu lub bez niego, jeśli ma ochotę z uwagą przeczytać instrukcję. Dlaczego więc nadal popełnia się błędy?
Powód 1. – pomijanie czynności sprawdzania kulawej (miękkiej) łapy. Wówczas wynik osiowania jest przypadkowy bo zależy od przypadkowej kolejności przykręcania łap (np. silnika).
Powód 2. – stosowanie więcej niż 2 czy 3 stalowych podkładek regulacyjnych i ich nieodpowiednie rozmiary i jakość. Zamiast pewnego mocowania łapy do podłoża powstaje połączenie „sprężynujące”.
Powód 3. – osiowanie układu z połączonymi rurociągami. Często nie można inaczej, ale wówczas należy zdawać sobie sprawę, czy i jak ich oddziaływanie może wpływać na wynik.
Powód 4. – brak świadomości o potrzebie uwzględnienia poprawek. Najczęściej dotyczy to poprawek termicznych. Takie informacje znajdują się w dokumentacji technicznej agregatu. Jeśli brak dokumentacji, należy wyznaczyć je samodzielnie.
Powód 5. – bicie czopa wału może uniemożliwić poprawne osiowanie; należy sprawdzić przed osiowaniem, czy mieści się w dopuszczalnej tolerancji.
Powód 6. – najnowsze przyrządy ostrzegą, jeśli luz kątowy między połówkami sprzęgła będzie duży. Ten luz oraz poosiowy może być kłopotem, jeśli korzysta się z przyrządu w wersji z jednym nadajnikiem.
Powód 7. – jakość fundamentowania i ram może poważnie utrudnić poprawne osiowanie. Zarówno w przypadku poluzowanych elementów kotwiących w betonowym fundamencie, jak i w przypadku mało sztywnych ram.
To podstawowe przypadki, które mogą mieć istotny wpływ na jakość osiowania, szczególnie gdy błędy będą się sumowały. Wynika z tego, że osiowanie, także w przypadku posługiwania się nowoczesnym sprzętem laserowym, powinno być poprzedzone uważną inspekcją i otrzymaniem od użytkownika dodatkowych informacji lub dokumentacji.
Autor: Piotr Łukaszewski, MOTORMONITOR
