Larry King, The IFH Group, USA
W zakładzie produkcyjnym w wielu miejscach stosowane są środki smarne. Najbardziej typowe to oleje przekładniowe, smary, oleje obróbkowe, oleje maszynowe, oleje hydrauliczne silnikowe i inne. Za ich jakość odpowiada dostawca, dlatego zasadnicze znaczenie ma zaufanie i pewność, że dostawca precyzyjnie przestrzega ustalonego programu kontroli jakości.
Dla wielu operacji zasadnicze znaczenie ma dostarczenie przez dostawcę produktów w zwrotnych beczkach lub kontenerach (1000 l), bez wykonywania kontroli czystości opakowań lub środka smarnego dostarczanego z instalacji dostawcy (producenta).
Postępowanie przy magazynowaniu, manipulacjach i wydawaniu cieczy eksploatacyjnych może być dodatkowym utrudnieniem. Co gorsze, może to spowodować spowolnienie procesu produkcji, zajęcie dużych przestrzeni magazynowych, a nawet może być powodem zagrożenia bezpieczeństwa. Niedobre praktyki smarownicze zmniejszają zyski z produkcji, mogą być przyczyną ryzyka strat produkcyjnych, oprócz strat drogich materiałów i powierzchni magazynowej, w pewnych przypadkach mogą stanowić zagrożenie dla personelu utrzymania ruchu. Niezależnie, jaki jest produkt końcowy, wydajne składowanie, odpowiednie postępowanie przy wydawaniu cieczy ma zasadnicze znaczenie dla sprawnego funkcjonowania zakładu produkcyjnego.
Fot. 1. Typowa beczka 200 l stosowana do składowania
Duże beczki i alternatywne sposoby składowania
Dla wielu użytkowników tradycyjnym sposobem postępowania jest pobieranie środka smarnego bezpośrednio z dużych (np. 200-litrowych) beczek (fot.1). Podstawowe przyczyny to wygoda i niski koszt. Oprócz czasu potrzebnego na wdrożenie metod alternatywnych i ewentualnych zakłóceń na początku stosowania, zawsze jest jeszcze obawa przed wzrostem kosztów operacyjnych ponad dopuszczalny poziom. W małych operacjach, gdzie używa się ograniczonej liczby środków smarnych w niewielkich ilościach, ma to sens.
Przy operacjach, gdzie utrzymanie niskich kosztów operacyjnych jest sprawą najważniejszą, pozostanie przy dużych beczkach ok. 200-litrowych może być uważane za najlepszy sposób przechowywania środków smarnych.
Praktyka magazynowania środków smarnych w beczkach stwarza trochę problemów, które powodują wzrost kosztów utrzymania ruchu. Przy magazynowaniu w beczkach nie jest możliwe dokładne sprawdzenie stanu magazynowego. Zbyt często beczki są opróżniane zanim operator pobierze niezbędną w danej chwili ilość środka smarnego.
W sytuacji odwrotnej, puste beczki zwracane do dostawcy często mają jeszcze w środku nawet do 20 litrów środka smarnego. W miarę upływu czasu to się sumuje i straty produktu rosną.
Beczki zajmują wiele wartościowego miejsca na podłodze i mogą przeszkadzać. Istnieje również szansa, że ludzie, przesuwając je, mogą ulec wypadkowi.
Niektóre zakłady przechodzą na tworzenie centralnych powierzchni magazynowych, wykorzystujących system magazynowania w oparciu o zapotrzebowanie czasowe i sprawny system wydawania. W ekonomicznie zaplanowanym magazynie może być wykorzystywana jedna z dwóch metod magazynowania i wydawania środków smarnych. W pierwszej stosowany jest centralny magazyn dla jednego środka smarnego, który dysponuje dużymi zapasami środków smarnych. Mogą one być magazynowane w kontenerach i wydawane, poprzez filtry do szczelnych opakowań, metodą grawitacyjną lub pompami.
Środki smarne stosowane w małych ilościach mogą być składowane w mniejszych opakowaniach i kupowane w małych opakowaniach, dostosowanych do częstotliwości ich zużywania.
Drugą metodą magazynowania i wydawania środków smarnych jest strategicznie zlokalizowany magazyn dla różnych typów produktów. W dużym zakładzie, gdzie stosowanych jest wiele różnych środków smarnych, metoda ta pozwala zmniejszyć liczbę roboczogodzin potrzebnych na wydawanie produktów w porównaniu z magazynami centralnymi dla jednego środka smarnego.
Urządzenia magazynowe i wydawcze
Niezależnie, czy używa się centralnego magazynu cieczy eksploatacyjnych, czy kilku lokalnych magazynów dla różnych cieczy, istnieje kilka alternatywnych rozwiązań dla beczek 208-litrowych, wpływających na wzrost wydajności, dokładność, poziom czystości, upraszczających obsługę i w dłuższym czasie mających wpływ na ekonomikę przedsięwzięcia.
Regały magazynowe półkowe (typu rack) oraz system dozowania z wieloma lekkimi plastikowymi lub stalowymi pojemnikami, może znajdować się w jednym centralnym miejscu lub w przypadku większych zakładów z bardziej zróżnicowanymi wymogami w zakresie smarowania, w kilku miejscach. Umożliwia to stosowanie modułowego systemu, który można umieścić w pobliżu smarowanych maszyn (fot. 2).
Pojemniki i samoodcinające się kurki stosowane do przechowywania i dozowania cieczy mogą być wyraźnie oznakowane, tak aby uniknąć omyłkowego zastosowania niewłaściwego produktu. Liczba i pojemność pojemników może być dostosowana do wymagań zakładu.
Wydajny system magazynowania zajmuje mniejszą przestrzeń. Dla przykładu dziewięć beczek o pojemności 200 litrów zajmuje ponad 11 m2 powierzchni. System składowania 9 pojemników zajmuje ok. 1,8 m2 powierzchni.
Po otrzymaniu dostawy cieczy eksploatacyjnych, zakład jest w stanie w ciągu kilku minut, przy użyciu pomp, przeładować produkty z beczek lub innych opakowań do pojemników, a beczki mogą być oddane dostawcy, bez oczekiwania na zwrot depozytowych opakowań.
Fot. 2. System ośmiu pojemników do składowania i wydawania cieczy eksploatacyjnych
Personel utrzymania ruchu może wydać odpowiednią ilość cieczy do puszki olejowej lub innego pojemnika, bez potrzeby przechylania, wycierania, odkręcania oraz manipulowania przy beczkach. Przy zastosowaniu pojemników wykorzystuje się każdy mililitr cieczy, nie ma produktu odpadowego, a dodatkowo pod pojemniki można włożyć wanienkę ściekową, zabezpieczającą przed rozlaniem.
Ewentualne niedostatki proponowanego systemu są w znacznym stopniu zależne od potrzeb zakładu i zamierzeń w zakresie gospodarowania cieczami eksploatacyjnymi. System ten może na początku kosztować kilka tysięcy dolarów, co jest pokaźną kwotą w stosunku do typowego systemu beczek 200 l prosto z samochodu dostawczego. Kierownicy muszą mieć jednak na względzie zyski długoterminowe. Taka metoda magazynowania cieczy eksploatacyjnych daje oszczędność kosztów i sprawdza się w stosowaniu lepiej niż jakikolwiek obecnie istniejący system. Mimo że stosowanie dużych 200-litrowych beczek wydaje się najtańszą metodą obrotu i wydawania środków smarnych, pozostają wciąż zastrzeżenia, że nie jest to metoda najczystsza oraz bywa niebezpieczna, a do tego należy brać pod uwagę możliwość pomyłki przy nalewaniu produktu.
Kierownik instalacji lub zakładu, który poważnie podchodzi do spraw magazynowania i postępowania ze środkami smarnymi i innymi cieczami eksploatacyjnymi, zwykle docenia możliwości poprawienia dochodów firmy.
Dobrze zaprojektowany magazyn środków smarnych może to umożliwić nie tylko w zakresie szybkiego zwrotu nakładów na inwestycję, ale także oszczędności tysięcy dolarów rocznie kosztów związanych z utrzymaniem ruchu.
Problemy do rozważenia
- Jakie typy środków smarnych są stosowane?
- Jak dużo każdego środka smarnego się zużywa?
- Czy jest stosowanych równocześnie kilka różnych środków smarnych spełniających tę samą specyfikację i czy można rozważyć zmniejszenie liczby używanych gatunków?
- Czy środki smarne są składowane w agresywnym środowisku, w wyniku czego może wystąpić korozja lub rdzewienie metalowego opakowania?
- Jak dużo każdego rodzaju środka smarnego jest stosowane w danej strefie produkcyjnej oraz czy te strefy są dostatecznie blisko, tak aby można było utworzyć jeden wydajny obszar składowania?
- Czy środki smarne są kupowane w odpowiednich pojemnościach (małe beczki, beczki 200-litrowe, kontenery)?
- Czy stosowane środki smarne są podatne na rozwarstwianie w niskich lub utlenianie w wysokich temperaturach podczas składowania?
- Czy obecne składowanie środków smarnych może być bardziej wydajne?
- Czy obecny sposób postępowania i wydawania cieczy eksploatacyjnych zachowuje maksymalną czystość, czy też powoduje jej pogorszenie?
- Czy pracownicy zajmujący się w zakładzie środkami smarnymi są narażeni na nadmierne fizyczne zagrożenia podczas dostawy i wydawania środków smarnych?
- Czy polityka zakładu jest przyjazna, czy raczej niechętna stworzeniu pełnego programu smarowania (gospodarki smarowniczej) i jakie jest zdanie na ten temat zatrudnionych przy tym pracowników?
Artykuł pod redakcją Haliny Gawrońskiej
