Zielony dach – zwany również ekodachem, dachem naturalnym lub dachem żywym – jest po prostu zwykłym dachem pokrytym dowolnego rodzaju materiałem roślinnym (przy czym zielony jest jednym z możliwych kolorów). Nazwa stanowi nawiązanie do podejścia przyjaznego środowisku, określanego po angielsku „green” (zielony), które stanowi z pewnością kierunek, do jakiego zmierzają sektory przemysłowe związane z architekturą, zagospodarowaniem przestrzeni oraz budownictwem. Najbardziej popularnym typem roślinności jest rozchodnik. Rozchodnik należy do najbardziej odpornych na przeciągi i mróz spośród wszystkich dostępnych roślin; może praktycznie rozwijać się w miejscach całkowicie pozbawionych gleby.
Biorąc historycznie, zielone dachy nie są niczym nowym. Świat starożytny miał swe wiszące ogrody Semiramidy w Babilonie i wiele innych spektakularnych przykładów. W czasach bliższych współczesności kierunek ten ma swe korzenie w takich krajach i regionach jak Islandia i Skandynawia, gdzie ograniczenie zasobów prowadziło do powstawania domów krytych darnią oraz innych rozwiązań stanowiących pierwowzór zielonych dachów.
Technologia zielonych dachów, wedle naszej współczesnej wiedzy, wzięła swój początek w Niemczech w latach 60-tych. Ze względu na ogromnie korzystne oddziaływanie koncepcja ta, w sposób powolny, lecz ciągły, zyskiwała na popularności w całej Europie – w miarę stałego rozwoju technik i technologii budowy zielonych dachów. Obecnie w samych tylko Niemczech każdego roku zakłada się ponad 900 tys. m2 zielonych dachów.
Podstawowe typy
Występują dwa typy zielonych dachów: intensywne oraz ekstensywne. Intensywne wiążą się z kształtowaniem krajobrazu, co może obejmować pielęgnowanie trawników, krzewów, drzew i kwiatów. Przestrzenie te są przewidziane do dostarczania człowiekowi wrażeń estetycznych. Są również kosztowne, a także mało praktyczne w większości zastosowań. Ekstensywne, które stanowią element pobudzający obecną falę zainteresowania zielonymi dachami, wymagają dużo mniejszego zaangażowania i są praktycznie bezobsługowe. Typ ten wymaga bardzo cienkiej warstwy gleby oraz roślinności w rodzaju runa leśnego. W większości zastosowań – łącznie z przemysłowymi – system zielonego dachu ekstensywnego może okazać się bardzo praktyczny, ekonomiczny, atrakcyjny oraz przynoszący wielorakie korzyści. Choć na rynku istnieje cały szereg systemów zielonego dachu ekstensywnego, wszystkie posiadają określone elementy wspólne. Pierwszym z nich (postępując od dołu ku górze) jest folia wodoodporna. Następnie przegroda korzeniowa, która zapobiega przenikaniu roślin przez warstwę wodoodporną. Z kolei warstwa odwadniająca – odprowadza nadmiar wilgoci gromadzący się na folii dachowej. Warstwa tkaniny filtrującej przeciwdziała zatykaniu układu odwadniania przez cząsteczki gleby, przy jednoczesnym zapewnieniu przenikania wody zapewniającej wegetację roślinności. I wreszcie warstwa gleby stanowiącej podłoże oraz powierzchniowa warstwa roślin, wykonana na zamówienie, tak by spełnić wymogi budynku w zakresie funkcjonalności oraz estetyki, tworząca warstwę eksponowaną na zewnątrz. Przy bardziej stromym nachyleniu połaci dachowej, do 45oC, w celu zapewnienia utrzymania gleby wprowadza się podwyższoną konstrukcję rusztową.
Fot. 2. Zielone dachy mogą być często zakładane na istniejących już dachach jak pokazano na zdjęciu. Na górze przed, a na dole po założeniu zielonego dachu.
Autor: Michael D. Perry, prezes Building Logics
