Jak uniknąć 16% przedwczesnych uszkodzeń łożysk?

Każde łożysko ma obliczoną na etapie projektowania trwałość eksploatacyjną. Jednakże badania wykazały, że z powodu różnych przyczyn nie każde tę trwałość osiąga.

Podczas cyklu życia łożyska można wyróżnić kluczowe etapy wywierające istotny wpływ na jego trwałość eksploatacyjną. Jednym z tych etapów jest montaż i smarowanie. Poprzez zastosowanie właściwych praktyk obsługi oraz używanie odpowiednich narzędzi do montażu można znacznie przedłużyć trwałość eksploatacyjną łożyska oraz zwiększyć zdolność produkcyjną i efektywność aplikacji.

Montaż jest jednym z krytycznych etapów cyklu życia łożyska. Jeżeli łożysko nie jest poprawnie zamontowane przy użyciu właściwych metod i narzędzi, jego trwałość się skróci. Smarowanie jest także ważnym krokiem w procedurze montażu. Wybór smaru łożyskowego odpowiedniego do danej aplikacji jest decydujący dla uzyskania optymalnej pracy. Dodatkowo na trwałość eksploatacyjną łożyska mogą pozytywnie wpłynąć ilość smaru i stosowana metoda smarowania.

Około 16% wszystkich przedwczesnych uszkodzeń łożysk jest wynikiem złego montażu lub stosowania nieprawidłowych technik montażu. Poszczególne aplikacje mogą wymagać mechanicznej, cieplnej lub hydraulicznej metody montażu dla uzyskania prawidłowego i efektywnego montażu łożyska. Wybór właściwej techniki montażu może przedłużyć okres trwałości łożyska i zredukować koszty wynikające z przedwczesnego uszkodzenia łożyska, jak również z potencjalnej awarii całego urządzenia.

Montaż łożysk na zimno jest na ogół stosowany do małych i średnich łożysk.

Tradycyjnie łożysko montuje się za pomocą młotka i rurki. To w praktyce może spowodować, że siły montażowe będą przenoszone poprzez elementy toczne, powodując uszkodzenie bieżni. Odpowiednie narzędzia do montażu łożysk pomagają uniknąć uszkodzenia łożyska poprzez przykładanie sił do pierścienia łożyska pasowanego ciasno.

W montażu z wciskiem idealnym rozwiązaniem jest np. jeden z wielu produktów SKF do montażu łożysk, zestaw narzędzi TMFT 36. Jest zaprojektowany do szybkiego i precyzyjnego montażu łożysk, przy równoczesnym zminimalizowaniu ryzyka uszkodzenia łożyska. Właściwe połączenie pierścienia udarowego i tulei zapewnia efektywne przeniesienie siły montażowej na pierścień łożyskowy osadzany z wciskiem, minimalizując niebezpieczeństwo uszkodzenia bieżni łożyska lub elementów tocznych. Zestaw ten może także służyć do montażu takich elementów, jak tuleje, uszczelnienia i koła pasowe.

Inną metodą jest montaż łożysk przy użyciu metod grzewczych. Do podgrzewania łożysk przed montażem są często stosowane kąpiele olejowe. Jednakże ta metoda może doprowadzić do zanieczyszczenia łożyska, czego skutkiem będzie przedwczesne uszkodzenie łożyska. Obecnie najpowszechniejszą techniką podgrzewania łożysk jest podgrzewanie indukcyjne, ponieważ umożliwia kontrolowanie procesu w dużym zakresie, zapewnia wydajność i bezpieczeństwo. Różnica temperatur między łożyskiem a jego osadzeniem zależy od pasowania i rozmiaru łożyska. Zwykle temperatura 80 do 90°C ponad temperaturę wału jest wystarczająca do montażu. Nigdy nie należy podgrzewać łożyska do temperatury większej niż 125°C, ponieważ może dojść do zmian metalurgicznych metalu, a to spowodować zmiany wymiarów i twardości łożyska. Należy unikać miejscowego przegrzania łożyska, a w szczególności nigdy nie podgrzewać łożyska przy użyciu otwartego ognia.

Zasada nagrzewania indukcyjnego. Nagrzewnica indukcyjna może być porównana do transformatora wykorzystującego zasadę uzwojenia pierwotnego z dużą liczbą zwojów i uzwojenia wtórnego z małą liczbą zwojów na wspólnym rdzeniu żelaznym. Stosunek napięć wejściowego i wyjściowego jest równy stosunkowi liczby zwojów, podczas gdy energia pozostaje ta sama. W konsekwencji uzwojenie wtórne dostarcza prąd o niskim napięciu i wysokim natężeniu. W przypadku nagrzewnic indukcyjnych SKF łożysko jest zwartym, pojedynczym uzwojeniem wtórnym, przez które przepływa prąd zmienny o wysokim natężeniu, co powoduje wydzielanie dużych ilości ciepła. Zarówno nagrzewnica, jak i zwora pozostają w temperaturze otoczenia. W tym typie grzania z powodu przepływu prądu łożysko zostaje namagnesowane. Ważne jest, aby łożysko zostało następnie rozmagnetyzowane i nie przyciągało metalowych cząstek podczas pracy. Wszystkie nagrzewnice indukcyjne SKF mają funkcję automatycznej demagnetyzacji i w zależności od typu urządzenia przeznaczone są do nagrzewania łożysk o różnych rozmiarach.

Techniki hydrauliczne do montażu łożysk zostały wynalezione w latach czterdziestych XX wieku przez SKF. Od tego czasu metody hydrauliczne SKF były dalej rozwijane i stały się preferowaną metodą montażu w przypadku większych łożysk, a także innych elementów łożyskowych oraz ułatwiły poprawny i łatwy montaż.

Metoda wtrysku olejowego SKF umożliwia bezpieczny, kontrolowany i szybki sposób montażu łożysk osadzanych wciskiem. Metoda ta jest stosowana do montażu łożysk na czopach stożkowych w połączeniu z nakrętką hydrauliczną. Ta metoda, używana w wielu aplikacjach łożyskowych, może być spotykana w innych zastosowaniach, takich jak: sprzęgła, koła zębate, koła pojazdów szynowych, śruby napędowe, wały korbowe dzielone.

Metoda montażu łożysk z kontrolą przesuwu osiowego (metoda SKF Drive-up) jest sprawdzonym w praktyce sposobem dokładnego montażu łożysk baryłkowych i łożysk CARB na czopach stożkowych. Jest to unikatowa metoda SKF. Odpowiednie pasowanie uzyskuje się poprzez dokładny pomiar przesuwu osiowego łożyska od ustalonej pozycji startowej. W metodzie tej wykorzystuje się nakrętkę hydrauliczną HMV E wyposażoną w czujnik zegarowy do pomiaru wysuwu tłoka i wysokiej dokładności manometr cyfrowy, montowany na pompie hydraulicznej. Dla każdego łożyska opracowano tabele ciśnień hydraulicznych potrzebnych do montażu. To umożliwia dokładne ustawienie łożyska w pozycji startowej, od której mierzone jest jego przesunięcie osiowe.

Sprawny montaż łożysk to także szereg przyrządów i akcesoriów pomocniczych, takich jak: klucze hakowe, urządzenia do przenoszenia łożysk, wózki, tuleje, manometry, szczelinomierze, nakrętki, pompy hydrauliczne, rękawice ochronne i wiele innych.

SKF Polska