Warszawa 1 – 3 marca 2005
W listopadzie 2004 roku nasze wydawnictwo wraz z redakcją Inżynierii i Utrzymania Ruchu Zakładów Przemysłowych zorganizowało seminarium. Cieszyło się ono wielkim zainteresowaniem i okazało się sukcesem. Idąc tym samym torem, w marcu br. wydawnictwo TMI i redakcja Control Engineering Polska zorganizowało seminarium „Najnowsze Technologie w Automatyce”
Seminarium, zorganizowane m.in. z okazji rozdania nagród w dorocznym konkursie „Produkt roku” (za rok 2004) naszego pisma, zgromadziło znaczną część laureatów konkursu. Równolegle z seminarium zorganizowana była ekspozycja, na której 8 firm prezentowało swoje najnowsze oferty. 12 interesujących prelekcji stało się dla uczestników świetną okazją do uaktualnienia swoich informacji o tym, jakie są najnowsze osiągnięcia „branży”. W większości wystąpień zostały zaprezentowane systemy dużych, czołowych firm światowych, pokazano również kilka interesujących osiągnięć krajowych. Nie należy jednak zapominać, że stosowanie nowoczesnej aparatury wymaga dużej wiedzy i ogromnej pracy projektantów i programistów, a praca ta musi być wykonana przez firmy krajowe. Firmy obecne na seminariumpokazywały, poprzez przykłady aplikacji i listy referencyjne zadowolonych użytkowników, że są w stanie tę pracę wykonać.
Rok, za który rozdano nagrody, był dla „Control Engineering” rokiem jubileuszowym – minęło 50 lat od wydania pierwszego numeru. Jest więc powód do postawienia pytania, co się przez ten czas zmieniło? Otóż zmieniło się prawie wszystko. Dziedzina techniki, dla której kończono wtedy tworzenie podstaw teoretycznych dla pojedynczych pętli regulacji, ma obecnie do dyspozycji mocny aparat matematyczny stworzony i doskonalony przez rzesze teoretyków i pozwalający podejmować najtrudniejsze zadania regulacji: od bardzo dużych zakładów chemicznych i energetycznych do rakiet kosmicznych. W dziedzinie inżynierii nastąpiło przejście od mechaniki i pneumatyki do ogarniającej całą branżę komputeryzacji, a mówiąc dokładniej do powszechnego stosowania techniki cyfrowej opartej przede wszystkim na mikroprocesorach.
A jak można opisać stan aktualny oraz, to co najciekawsze, jak prognozować dalszy rozwój? Takie rozważania zawsze są trochę arbitralne, ale chyba warto zaryzykować oraz skorzystać z okazji i zobaczyć czy i w jakim stopniu wystąpienia na seminarium ten opis potwierdzają.
Jest kilka kierunków, które można uznać jako właściwe do opisu stanu aktualnego, a więc i do prognozy rozwoju w kilku następnych latach w dziedzinie aparatury automatyki.
Właściwie lepiej byłoby powiedzieć w dziedzinie inżynierii automatyki, taka nazwa obecnie lepiej opisuje tę ogromną dziedzinę techniki, ponieważ o jakości sterowania w ogromnym stopniu decyduje oprogramowanie; rozwój oprogramowania będzie też w najbliższych latach determinował rozwój całej dziedziny (branży).
Te kierunki to:
• Komputeryzacja sterowania, rozumiana jako budowanie
urządzeń na bazie komputerów przemysłowych klasy PC. Komputery mogą być przy tym wydzielonymi jednostkami montowanymi w szafach sterowniczych albo mogą być zintegrowane z panelami operatorskimi. Przy takim podejściu o tym czy mamy sterownik programowalny PLC, czy sterowanie napędami, decyduje zainstalowany program i urządzenia peryferyjne. Takie rozwiązanie było tematem wystąpienia firmy National Instruments. W wystąpieniu firmy Bosch Rexroth omówiono system, w którym sterowanie może być realizowane albo na bazie kontrolerów, albo na bazie komputera.
• Wszechobecność połączeń sieciowych. Rozwój połączeń sieciowych jest wynikiem rozwoju techniki mikroprocesorowej w inżynierii sterowania. Jednocześnie jest to warunek dla dalszego rozwoju innych istotnych kierunków. Właściwie wszystkie omawiane na seminarium urządzenia są dostosowane do połąc
zeń sieciowych. Na seminarium najwięcej było informacji o stosowaniu Ethernetu, na ogół na wyższych poziomach wymiany danych. W wystąpieniu firmy B&R przedstawiono system, w którym zastosowano Ethernet na wszystkich poziomach – nawet do przekazywania informacji sterujących do pojedynczych napędów. W wystąpieniu firmy AB-MICRO omówiono tworzenie sieciowych bezprzewodowych systemów telemetrii na bazie sieci GSM, z wykorzystaniem inteligentnych modułów produkowanych przez firmę AB-MICRO. Ethernet stosuje się coraz częściej, ale system CAN ma też wiele zalet i wielu zwolenników, więc jest raczej wątpliwe, aby w dającej się przewidzieć przyszłości nastąpiła pełna unifikacja rozwiązań w tym zakresie.
• „Rozproszenie” aparatury, czyli montowanie wydzielonych zespołów (np. pakietów We/Wy) bezpośrednio przy obiekcie, a nie w szafie sterowniczej. Wymiana informacji z częścią centralną odbywa się poprzez łącza „fieldbus” albo nawet przez sieć Ethernet. Możliwości stosowania struktur rozproszonych były pokazywane w większości wystąpień na seminarium. Wystąpienie firmy FESTO zostało poświęcone omówieniu nowych wysp zaworowych, przeznaczonych do stosowania w strukturach rozproszonych, w których połączono pneumatykę z elektroniką i z interfejsami sieci fieldbus.
• Tworzenie systemów obejmujących całe zakłady, umożliwiających bezpośredni dostęp do informacji produkcyjnych z każdego (uprawnionego) szczebla. Dzięki szybkim sieciom transmisji danych (np. Ethernet) możliwe jest zbieranie i przesyłanie informacji z poziomu produkcji do poziomu zarządzania. Dzięki temu na szczeblu zarządzania (np. dyrekcji zakładu) można mieć informacje o poziomie produkcji, awariach itp. Warunkiem poprawnego działania jest odpowiednia selekcja, przetwarzanie i wizualizacja danych – czyli oprogramowanie. Tej problematyce było poświęcone wystąpienie przedstawiciela firmy ASTOR omawiające oprogramowanie Wonderware oraz przedstawiciela firmy AB-MICRO omawiające nowy zintegrowany system oprogramowania dla przemysłu firmy GE Fanuc o nazwie PROFICY Real-Time. Przy tym temacie warto wspomnieć również o prezentacji firmy Premium Technology, w której omówione zostało zwycięskie oprogramowanie COSMOS, ale także inne proponowane przez firmę kompleksowe rozwiązania m.in. zarządzania danymi czy analizy projektów.
• Stała obecność i doskonalenie sterowników programowalnych (PLC). Opracowanie sterowników typu PLC okazało się bardzo ważnym etapem w rozwoju sprzętu automatyki. Sterowniki, obsługujące na początku tylko sygnały dwustanowe, a więc zastępujące przekaźnikowe szafy sterownicze, są obecnie stosowane we wszystkich dziedzinach do sterowania zarówno obiektami bardzo małymi jak i bardzo dużymi. Oczywiście sterowniki są nieustannie udoskonalane – maleją czasy cyklu, rosną pojemności pamięci, pojawiają się nowe narzędzia projektowania, testowania wspomagania serwisu oraz nowe funkcje. W wystąpieniu firmy ASTOR omówiono nową wersję sterowników firmy GE Fanuc, w której m.in. istnieje możliwość współużytkowania pamięci przez kilka sterowników pracujących w układach rozproszonych. Umożliwia to synchronizację procesów sterowanych przezróżne sterowniki a także układyów z redundancją. W wystąpieniu firmy Rockwell Automation omówiono natomiast nowy sterownik firmy Allen Bradley przeznaczony do pracy w układach bezpieczeństwa. Ze względu na przeznaczenie w sterowniku zastosowano specjalne rozwiązania sprzętowe i programowe. Jak widać sterowniki mają się dobrze i pewnie długo pozostaną na centralnym miejscu w ofercie sprzętu automatyki.
• Rozwój i upowszechnienie serwonapędów na wszystkich szczeblach, dalszy rozwój sterowania numerycznego i robotyki. Sterowanie numeryczne i robotyka nie były na seminarium reprezentowane. Były natomiast przedstawiane w kilku wystąpieniach (najobszerniej przez firmę Bosch Rexroth) układy sterowania serwonapędami. Układy takie występują jako układy autonomiczne albo jako rozszerzenie sterowników.
• Stałe udoskonalanie elementów z najniższej warstwy, czyli czujników, przetworników i elementów wykonawczych. To udoskonalanie polegać może na wyposażaniu przyrządów – np. przetworników pomiarowych w „inteligencję”, czyli w możliwość ich programowania. Przykłady wielu takich udoskonalonych przyrządów omówiono w wystąpieniu firmy
LUMEL. W wystąpieniu firmy TURCK podano przykład udoskonalenia elementu, w którym, wydawałoby się, nic już zmieniać nie warto – mianowicie indukcyjnego wyłącznika drogowego.
Podczas dyskusji, rozmów w kuluarach oraz prezentacji najnowszych ofert wymieniano myśli, powstawały pomysły, stawiano pytania i nawiązywano kontakty.
Control Enginering Polska liczy zatem na to, że rozpoczął budowanie nowej – ważkiej – tradycji.
W seminarium uczestniczyły:
AB-MICRO sp. z o.o.
ABB sp. z o.o.
ASTOR sp. z o.o.
B&R Automatyka Przemysłowa sp. z o.o.
Bosch Rexroth sp. z o.o.
ELMARK Automatyka sp. z o.o.
FESTO sp. z o.o.
Lumel SA
National Instruments sp. z o.o.
Premium Technology sp. z o.o.
Rockwell Automation sp. z o.o.
TURCK sp. z o.o
