Przenośniki

Transport za pomocą różnego rodzaju przenośników jest nieodzownym elementem systemu logistyki wielu zakładów przemysłowych i magazynów. Stąd też nie ma wątpliwości co do tego, że rynek dostawców przenośników powinien się cechować nie tylko innowacyjnością, ale również dostosowaniem do indywidualnych potrzeb klienta.

Rynek dostawców przenośników jest bardzo różnorodny. Oferowane urządzenia są zróżnicowane pod względem jakości wykonania, zastosowanych materiałów, napędów, rolek itd. – uważa Dariusz Góra z firmy AST.

Za pomocą przenośników może być transportowany niemal każdy rodzaj materiału, za wyjątkiem gazów, pyłów i płynów. Stąd też polscy producenci dostarczają przenośniki do transportowania pieczywa, felg aluminiowych, a nawet platonek z jajami. Tym sposobem potwierdza się opinia o bardzo szerokim spektrum zastosowań przenośników. Są one obecne w przemyśle ciężkim, energetycznym, spożywczym itd. Urządzenia te są nieodzownym elementem infrastruktury kopalń i firm działających w branży automotive. Przenośników używa się także do transportowania makaronu, opakowań kartonowych, ciast do wypieku, akumulatorów i odzieży. Przenośniki okazują się również niezastąpione w przemieszczaniu butelek szklanych i PET, konserw, warzyw, farb, walizek, odkuwek stalowych, odlewów aluminiowych, zniczy, słodyczy, kurczaków, mięsa, gwoździ, akcesoriów samochodowych, pralek, lodówek. Jacek Bujnowski z firmy PROFILEX podkreśla, że rynek dostawców przenośników jest bardzo zróżnicowany. Zauważa się, że wiele firm działających w tym obszarze, dokonuje pewnego rodzaju podziału tego rynku i ukierunkowuje się na konkretne typy przenośników. Związane jest to między innymi z rozbudowanym zapleczem produkcyjnym, posiadaniem własnych biur konstrukcyjnych, zabezpieczeniem logistycznym. Mając takie przygotowanie, łatwiej jest oferować układy bez konieczności wchodzenia w kooperacje. Mniejsze firmy często poprzestają tylko na dostawie nieskomplikowanych przenośników. Zauważa się tutaj podział na producentów specjalizujących się w konkretnych typach przenośników (występują tutaj drobni producenci przenośników rolkowych, łańcuchowych, taśmowych). Dość sporą grupę stanowią firmy będące dużymi biurami konstrukcyjnymi bez własnych mocy produkcyjnych. Tworzone przez nie projekty są realizowane w kooperacji z różnymi wytwórcami, a całościowa kompletacja (złożenie) uzależniona jest od terminowych dostaw i rzetelności podwykonawców. Inną grupę stanowią producenci nośników wykorzystywanych w przenośnikach. Firmy te specjalizują się w przenośnikach opartych na produkowanych przez siebie nośnikach. Specjalizacja i wybór rynku docelowego dzieli producentów na takich, którzy działają tylko w przemyśle ciężkim (hutnictwo, górnictwo, przemysł drzewny), specjalizujących się w konstrukcjach wykonywanych na bazie profili aluminiowych (np. do farmaceutyki, przemysłu kosmetycznego), dbających o logistyczne zabezpieczenie przemysłu (wszelkiego rodzaju układy składowania i magazynowania) i tych, którzy w każdej realizacji starają się podejmować wyzwania związane z zaspokajaniem potrzeb klientów.

Polscy producenci bardzo dobrze odnajdują się także na rynkach innych państw. Sporo polskich firm jest wykonawcą inwestycji chociażby w Niemczech, Rosji, na Węgrzech i Ukrainie, a nawet w Sudanie.

Co decyduje o wyborze przenośnika?

Odpowiedź na to pytanie również w przypadku przenośników jest prosta. Dla klientów istotną rolę odgrywa trwałość. To właśnie ona decyduje o długoletnim okresie eksploatacji urządzenia. Dla klientów nie mniej istotna pozostaje cena. Respondenci wymieniają ją na drugim miejscu. Na tym etapie analizowania preferencji klientów można zatem sformułować wniosek, że to klienci są zainteresowani nabyciem przenośnika o wysokiej trwałości za rozsądną cenę. Rzecz jasna na wybór duży wpływ będą miały parametry techniczne, które w znacznym stopniu decydują o przydatności urządzenia w aspekcie konkretnego użytkownika.

Klienci na czwartym miejscu wymieniają serwis gwarancyjny i pogwarancyjny. Na piątej pozycji w rankingu czynników mających wpływ na wybór przenośnika plasuje się wydajność. Następnym kryterium wyboru jest energooszczędność jednostki napędowej, a dalej – uniwersalność urządzenia. Dwa ostatnie miejsca zajmują poziom hałasu i poziom drgań. W ankiecie Inżynierii i Utrzymania Ruchu Zakładów Przemysłowych zapytano także, czy w przedsiębiorstwo zamierza nabyć przenośnik. Ponad 60% respondentów odpowiedziało, że w najbliższym czasie nie planuje zakupu. Część ankietowanych przedsiębiorstw, które mają zamiar dokonać takiej inwestycji, rozważa zakup wersji łańcuchowej, rolkowej do palet, paskowej, wałkowej, ślimakowej, a także zgrzebłowej i stalowo-członowej.

Taśmowe górą

Podczas ankiety redakcyjnej zapytano, jakie typy przenośników są używane w przedsiębiorstwach. Największym uznaniem cieszą się przenośniki taśmowe, bowiem używa ich ponad 26% ankietowanych firm. Na drugim miejscu plasują się przenośniki łańcuchowe (22,3%). W następnej kolejności ankietowani wymienili przenośniki wałkowe (14,4%) oraz płytkowe (10,5%). Badane przedsiębiorstwa używają również przenośników pionowych, a także podwieszanych i pangrafowych. Oprócz wymienionych wyżej rodzajów urządzeń zastosowanie znajdują w niewielkiej liczbie przenośniki łukowe, a także siatkowe, ślimakowe, kubełkowe, śrubowe i zabierakowe.

Dostawcy w opinii klientów

Oferowane przenośniki spełniają nasze wymagania. Kwestia tylko ceny – to najczęstsza odpowiedź ankietowanych przedsiębiorstw na pytanie dotyczące oceny dostawców. Warto podkreślić, że klienci dobrze oceniają jakość usług świadczonych przez producentów przenośników. W wielu przypadkach opinia została wypracowana na bazie wieloletniej eksploatacji przenośnika konkretnej marki. Kluczowe zalety to przede wszystkim rzetelność, terminowość, a także szybkość dostawy. Klienci zwracają uwagę na możliwość wykonania indywidualnego projektu oraz na trwałość i dostępność części zamiennych. Podkreśla się, że dla uzyskania pozytywnych efektów współpracy z dostawcą niezbędne jest precyzyjne ustalenie wymagań oraz egzekwowanie przyjętych ustaleń. Na pierwszy rzut oka wydawać by się mogło, że na rynku jest wiele firm, które oferują rozwiązania z zakresu przenośników, jednak w opinii odbiorców rynek ten cechuje się wąską grupą dostawców, a także małą konkurencją w specjalistycznych rozwiązaniach. Przedsiębiorstwa, które zamawiają przenośniki wykonywane na specjalne zamówienie, objęte są okresem dopracowania i w tym czasie wszelkie usterki i poprawki zostają uwzględnione. Klienci zadowoleni są także ze współpracy serwisowej. W aspekcie negatywnych opinii w pojedynczych przypadkach wymienia się drogi serwis i zbyt częste uszkodzenia łożysk.

Wybór przenośnika

Przyjęcie odpowiednich kryteriów już na etapie projektowania przenośnika warunkuje jego użytkowanie przez długi czas. Na etapie zbierania danych do projektowania w pierwszej kolejności powinien być uwzględniony rodzaj transportowanego materiału. Przede wszystkim chodzi o cechy dotyczące jego gabarytów, ciężaru, a także typu i struktury. Nie bez znaczenia pozostaje również temperatura ładunku. Należy założyć wydajność nominalną oraz ewentualną możliwość jej regulowania. Na tym etapie powinny być uwzględnione cechy, które decydują o konstrukcji przenośnika. Są to przede wszystkim parametry dotyczące długości, szerokości, a także kąta nachylenia, wysokości podnoszenia oraz obciążenia. Nie bez znaczenia pozostaje również budżet użytkownika.

– Rozważając produkt w aspekcie wyboru przenośnika, należy zwrócić uwagę na to, czy jego przemieszczanie odbywać się będzie w sposób uszeregowany, czy produkt ma charakter luźny, rozproszony, jaka jest jego stabilność, jakie są jego gabaryty, waga, prędkość przesuwania (wydajność), czy mamy do czynienia z produktem pojedynczym, w saszetkach, w opakowaniu zbiorczym czy na palecie. Ważnymi informacjami są także inne dane związane z samym produktem (czy jest on zmrożony, gorący, mokry, kruchy, zaolejony oraz z jakiego jest materiału) – twierdzi Jacek Bujnowski z firmy PROFILEX. – Rozważając wybór przenośnika należy zwrócić uwagę m.in. na: ilość miejsca, jaka została przeznaczona na przebieg przenośnika, i stan skupienia produktu (ważne m.in. dla doboru nośnika). Rozpatrujemy także czynniki zewnętrzne (wilgoć, wysoka temperatura, kontakt z wodą, hala produkcyjna, odkryta przestrzeń) i branżę odbiorcy (wpływa ona z jednej strony na dobór materiałów wykorzystanych w projektowaniu, zaś z drugiej pozwala oszacować koszty związane z danym projektem). Na wybór typu przenośnika wpływają także zadania i funkcje, jakie ma spełniać przenośnik, oraz przeznaczone na jego wykonanie środki finansowe (zdarza się, że oczekiwania klientów nie idą w parze z przeznaczonymi środkami). Dobierając przenośnik, zwracamy także uwagę na dodatkowe opcje związane z wyposażeniem, które wpływają na konstrukcję (bandy boczne, regulowane podpory, koła z hamulcem na podporach, obudowy i zabezpieczenia zewnętrzne, konieczność zastosowania detektorów, usytuowanie silnika (np. pod przenośnikiem lub w części środkowej), elementów pneumatycznych, czujników, stoperów, wyłączników itp.

Pamiętać należy, że decydując się na zastosowanie konkretnego przenośnika uwzględnić trzeba koszty eksploatacji urządzenia. Składają się na nie, oprócz wydatków ponoszonych na energię elektryczną, okresowe przeglądy oraz wymiana elementów szybko zużywających się, takich jak m.in. taśmy, paski napędowe (w zależności od rodzaju transportowanego materiału i warunków pracy).

Dlaczego przenośniki

Jak podkreśla Krystian Wojciechowski z firmy PROMAG SYSTEMY – Czynnikami o charakterze ekonomicznym i technicznym, przemawiającymi za stosowaniem przenośników, jest zwiększenie wydajności pracy danej linii, a także zmniejszenie liczby zatrudnionych pracowników i urządzeń wymagających, np. wózków widłowych. Za stosowaniem przenośników przemawia również uporządkowanie pracy na hali oraz usystematyzowanie działań. Przenośniki ułatwiają pracę pracowników obsługujących np. dany ciąg technologiczny. To właśnie przenośniki przyczyniają się  do ograniczenia kosztów zużycia energii i zwiększenia prestiżu firmy.

Korzyść, która z punktu widzenia ekonomii i techniki przemawia za stosowaniem przenośników, to przede wszystkim możliwość użycia w miejscach, w których inne środki transportu nie zdają egzaminu. Do zalet zalicza się również zmniejszenie uciążliwości operacji technologicznych. Producenci podkreślają, że dzięki pracy przenośników można zmniejszyć zatrudnienie w przedsiębiorstwie. Transport za pomocą przenośników zwiększa bezpieczeństwa pracy, np. eliminuje udział człowieka w pracach w warunkach szkodliwych. Jest zdecydowanie bardziej wydajny a przy tym bezpieczniejszy dla transportowanych w ciągu technologicznym produktów. Przenośniki przyczyniają się do usprawnienia procesów produkcyjnych i logistycznych. Ważne jest bowiem nie tylko skuteczniejsze kontrolowanie procesów produkcyjnych, ale również działanie zmierzające do odpowiedzialności za produkt na każdym etapie jego powstawania.

Nowości

Warto przyjrzeć się nieco bliżej kilku nowatorskim rozwiązaniom w zakresie przenośników.

Do interesujących rozwiązań podawanych przez producentów w pierwszej kolejności zaliczyć należy przenośniki pionowe, które stanowią nieco prostszą formę wind towarowych. Dzięki zastosowaniu tego typu urządzeń zyskuje się zachowanie funkcjonalności przy jednocześnie niższych kosztach zakupu i późniejszej eksploatacji. Z pewnością w przemyśle spożywczym przydatny okaże się system ułatwiający mycie przenośników taśmowych. Do nowości zaliczyć należy także nowe rodzaje taśm modularnych. Charakteryzują się one zarówno zwiększoną wytrzymałością, jak i możliwością szybkiego usunięcia rozerwania. Naprawa wykonywana jest w krótkim czasie bez potrzeby angażowania specjalistycznego personelu.

Producenci oferują również przenośniki spiralne przeznaczone do transportu pionowego oraz do przeprowadzania operacji technologicznych takich jak wystudzanie, chłodzenie, wygrzewanie, wysuszanie  produktów. Interesujące rozwiązanie stanowią obrotnice do pralek z funkcją stawiania ich w pionie, a także przenośniki przeznaczone do transportu słoików o różnych średnicach. Na rynku dostępne są przenośniki bezobsługowe, które sterowane są komputerem. Niektóre z nich znajdują zastosowanie w procesie związanym z dostarczaniem i odbieraniem palet w magazynach wysokiego składowania.

Marek Staniewski podkreśla, że do nowatorskich rozwiązań stosowanych w przenośnikach firmy AMSORT zaliczyć można własne profile aluminiowe i stalowe używane w konstrukcji przenośnika, zaprojektowane z myślą o jak najkorzystniejszym ich wykorzystaniu w budowie przenośnika i jego eksploatacji. W przypadku przenośników taśmowych interesująca jest też prosta i wygodna możliwość wymiany taśmy bez potrzeby jej zgrzewania na przenośniku. Warto również zwrócić uwagę na uniwersalność profili konstrukcyjnych. Są one zaprojektowane tak, aby możliwe było ich używanie w różnego typu przenośnikach. To sprawia, ze w przypadku dużego systemu przenośnikowego całość wygląda znacznie korzystniej niż w przypadku użycia różnie wyglądających przenośników.

Jacek Bujnowski, PROFILEX

Czy polscy producenci przenośników mają szansę konkurować z zagranicznymi dostawcami?

Biorąc pod uwagę większość śledzonych realizacji, łatwo zauważyć, że rynek polskich odbiorców w większości akceptuje tylko polskie wykonawstwo. Odstępstwem są tylko duże i kompletne linie produkcyjne. Za polskim wykonawstwem przemawia płynność przepływu informacji, łatwość porozumienia się co do wykonania i realizacji kolejnych etapów wspólnych przedsięwzięć (pomiary, szybkie dokonywanie ewentualnych zmian) i późniejszego serwisowania.

Jakie są koszty eksploatacji przenośników?

Obecne tendencje zmierzają do usprawniania procesów produkcyjnych nawet kosztem zwalniania pracowników. Daje się zauważyć, że poniesione koszty na tego typu przedsięwzięcia stymulują wzrost produkcji i tempo rozwoju wielu firm. Uzyskane w ten sposób korzyści mimo ponoszonych kosztów związanych z utrzymaniem przenośników i późniejszym ich serwisowaniem bardzo szybko się zwracają i przekonują bardziej sceptycznie myślących, że jest to odpowiedni kierunek zapewniający dalszy rozwój i możliwość przetrwania na rynku.

Jakie czynniki o charakterze ekonomicznym i technicznym przemawiają za stosowaniem przenośników?

Jednym z czynników wymuszających zastosowanie przenośników jest rozbudowa istniejących już linii związana z zakupem nowych maszyn produkcyjnych. Rozbudowy te związane są często ze wzrostem zapotrzebowania na produkt, wynikają z chęci utrzymania się na tym rynku lub podkreślenia na nim swojej dominacji. Ograniczenia przestrzeni także wpływają na wybór takich ciągów transportujących. Ich zadaniem jest wtedy zwiększenie wydajności poprzez wyeliminowanie przestarzałych procedur produkcyjnych, starych i nierentownych stanowisk pracy (zwłaszcza tych wymagających dużego nakładu siły fizycznej), zwiększenie bezpieczeństwa pracy, wyeliminowanie także nadmiernego zatrudnienia bez konieczności ponoszenia kosztów związanych z rozbudową zakładu o nowe hale produkcyjne. Stosowanie przenośników pozwala na lepsze kontrolowanie procesów produkcyjnych, ukierunkowuje odpowiedzialność za procesy na każdym etapie powstawania produktu, daje możliwość szybszego dostosowania się do potrzeb klientów. Przenośniki i związane z nimi oprzyrządowanie rozwiązują problemy, z którymi często nie radzi sobie czynnik ludzki (duże ciężary, wydajności, skomplikowane procesy produkcyjne, szkodliwe dla zdrowia miejsca itp.)

Krystian Wojciechowski, PROMAG-SYSTEMY

W Polsce występuje tylko kilka czołowych firm zajmujących się produkcją różnego rodzaju przenośników, które są w stanie realizować duże inwestycje przenośnikowe, całe zautomatyzowane linie technologiczne w tzw. systemie pod klucz, zarówno w kraju, jak i za granicą. Są to duże firmy posiadające wdrożone systemy jakościowe, certyfikaty międzynarodowych urzędów, własne działy konstrukcyjne oraz zaplecze produkcyjne i serwisowe. Oprócz tych kilku czołowych firm występuje wiele firm tzw. garażowych, wykonujących pojedyncze przenośniki, oraz tzw. integratorzy – firmy bez własnej produkcji i serwisu, które jedynie są pośrednikami scalającymi urządzenia kupowane od innych firm z automatyką pochodzącą także od ich poddostawców.

Ogólną tendencją wszystkich firm jest produkcja urządzeń dedykowana pod konkretnego inwestora, odchodzi się od produkcji na tzw. magazyn, gdyż do każdego klienta należy podejść indywidualnie, każdy inwestor ma inne wymagania i potrzeby w swojej firmie, inny problem do rozwiązania.

Koszty eksploatacji przenośników, oprócz zużycia danej ilości energii elektrycznej (w przypadku urządzeń z zastosowanym silnikiem elektrycznym), to okresowe przeglądy przenośników (zwykle wykonywane 2 razy w roku) oraz wymiana elementów szybko zużywających się, takich jak m.in. taśmy, paski napędowe (w zależności od rodzaju transportowanego materiału i warunków pracy).

Dariusz Góra, AST

W pierwszej kolejności przy doborze przenośnika należy uwzględnić rodzaj przenoszonego materiału. Nie mniej istotne pozostają również cechy ładunku dotyczące zarówno maksymalnych, jak i minimalnych wymiarów. Projektant powinien wziąć pod uwagę wydajność nominalną po to, aby dobrać parametry konstrukcyjne przenośnika, takie jak długość, szerokość, wysokość, kąt nachylenia oraz wysokość podnoszenia i obciążenie. Danymi wejściowymi do procesu projektowania jest również profil trasy, czyli ewentualne jej łamania, czy też jednolity odcinek. Warunki pracy wpływają na dobór materiałów na konstrukcję przenośnika. Powinien on również uwzględnić sposób załadunku i rozładunku materiału transportowanego oraz temperaturę transportowanego materiału.

Przenośniki pozwalają na redukcję zatrudnienia, usprawniają procesy produkcyjne i logistyczne, zwiększają przepływ komponentów i produktów, poprawiają warunki bezpieczeństwa pracy, zmniejszają uciążliwości operacji technologicznych, poprawiają jakość pracy i zmniejszają ilość uszkodzeń produktów w ciągu technologicznym.

Marek Staniewski, AMSORT

Przy wyborze przenośnika w pierwszej kolejności należy zadbać o dopasowanie typu przenośnika do rodzaju transportowanego produktu. Niemniej istotne pozostaje uwzględnienie wydajności (w przypadku transportu produktów masowych).

Jeśli mamy już wybrany typ przenośnika to powinniśmy zastanowić się nad wyborem dostawcy. W tym wypadku powinniśmy się kierować takimi parametrami jak: doświadczenie i poziom technologiczny dostawcy, zużycie energii czy bezobsługowość przenośnika.

Najważniejszym czynnikiem przemawiającym za stosowaniem przenośników jest zwiększenie wydajności pracy. Przenośniki wymuszają utrzymanie ciągłego i wysokiego zaangażowania pracowników (podawanie produktu, rytm pracy etc.)

W przenośnikach firmy AMSORT dużą uwagę zwraca się z bezobsługowość przenośnika. To sprawia, że w zasadzie jedynym kosztem eksploatacji jest zużycie energii elektrycznej.

Autor: Damian Żabicki