Nie ma wątpliwości co do tego, że procesy, które zachodzą w logistyce, nie mogą być prawidłowo realizowane bez odpowiednich narzędzi informatycznych. Kartki i długopisy przeszły do lamusa. Czynności realizowane w magazynach muszą przebiegać pewnie, szybko i skutecznie. Niezastąpione zatem okazują się programy klasy WMS (Warehouse Management System).
Jak wynika z ankiety przeprowadzonej przez redakcję MSI wśród producentów i dystrybutorów programów klasy WMS, grono odbiorców rozwiązań tego typu jest bardzo szerokie. Dla przykładu 28% wdrożeń programu LogifactWMS zostało przeprowadzonych w branży farmaceutycznej. W przemyśle spożywczym oraz papierniczym, drzewnym i spożywczym zaimplementowano łącznie prawie 40% aplikacji, zaś w motoryzacji – 14%. Aż 10% stanowią odbiorcy wywodzący się z branży elektronicznej.
Nieco inaczej sytuacja wygląda w przypadku DCI MySite, czyli modułu głównego Informatycznego Systemu Magazynowego DCI+ firmy HDF. Około 40% wdrożeń zostało przeprowadzonych w branży motoryzacyjnej, zaś 20% w branży elektronicznej oraz tyle samo w transporcie i spedycji.
Każdy z dostępnych na rynku programów klasy WMS jest inny i cechuje się wielostronną funkcjonalnością. Stąd też odbiorcy aplikacji wywodzą się z różnych branż przemysłu. Program bcsTiger – System Obsługi Magazynu firmy BCS Polska w 70% wdrażany jest w branży motoryzacyjnej. Użytkownicy wywodzą się również z branży spożywczej (20%) oraz z produkcji opakowań (5%) i wypożyczalni (5%).
Jedno z pytań przeprowadzonej ankiety dotyczyło przydatności systemów klasy WMS. W firmie Logifact–Systems dominuje przekonanie, że przydatność systemu WMS (rentowność jego zastosowania) zależy nie tyle od typów aktywności, ile od samego magazynu, stopnia złożoności procesów i dynamiki przepływu materiałowego. WMS najlepiej odpowiada na potrzeby tych magazynów, które generują wysokie koszty związane głównie ze słabą jakością obsługi, nieoptymalnymi procesami, gorszym wykorzystaniem środków pracy etc. System WMS sprawdza się tam, gdzie są dobrze przemyślane procesy logistyczne i poprawnie zaprojektowana organizacja pracy. Chociaż z reguły niektóre branże są bardziej od innych „narażone” na komplikacje w logistyce, to sam typ firmy jest raczej sprawą marginalną w stosunku do specyfiki samego magazynu.
Według ekspertów firmy Heuthes najlepsze rezultaty można osiągnąć, udoskonalając rozwiązania już istniejące. Spośród nich najszersze możliwości usprawnień w najbliższej przyszłości obejmują RFID, integrację systemów informatycznych do obsługi magazynów z ERP, optymalizację dystrybucji, rozkładu towarów w magazynie i obsługi opakowań.
Architektura
Rozwiązania informatyczne, których zadaniem jest wspieranie procesów realizowanych w logistyce, bardzo często przybierają budowę modułową. Podstawę stanowi program główny, który realizuje takie procesy, jak zarządzanie towarami i nadzorowanie ich przemieszczania, zarządzanie składowaniem itp. W ramach funkcjonalności WMS istotne pozostają moduły odpowiedzialne za określanie maszyn składujących. Dla użytkownika ważne są możliwości w zakresie zarządzania masą towarów, cenami, częstotliwością użytkowania, czy też zamiennikami.
Warto zwrócić uwagę na fakt, że niektóre programy tworzone są z myślą o procesach logistycznych różnych branż. Dobrym przykładem w tym zakresie jest program DCI + firmy HDF. Składa się on z czterech modułów. Moduł główny ma na celu realizowanie procesów związanych z logistyką, które zachodzą zarówno w firmach produkcyjnych, jak i centrach logistycznych. Moduł DCI + My Automotive przeznaczony jest do pracy w branży motoryzacyjnej. Specjalne funkcje usprawniają procedury zamawiania, których przebieg jest bardzo specyficzny w branży automotive. Komponent DCI + My Suplier pozwala na zarządzanie relacjami, które zachodzą pomiędzy odbiorcami a dostawcami, co przyczynia się do sprawnego uzupełniania zapasów z jednoczesną szybką reakcją dostawców na zmiany w zamówieniach producentów. Funkcjonalność aplikacji DCI + My Sequence dotyczy dostarczania części do montażu według sekwencji, które zostały określone przez producenta zgodnie z kolejnością montażu.
Jakie funkcje?
Podstawowa cecha dostępnych na rynku programów klasy WMS to przede wszystkim możliwość mobilnej wymiany danych z systemem. Nie mniej istotny pozostaje łatwy dostęp do danych oraz pełna kontrola nad zamówieniami. Do lepszego wykorzystania powierzchni magazynowej z pewnością przyczynią się funkcje odpowiedzialne zarówno za zarządzanie miejscem magazynowym, jak i kierowanie ruchem. Ważne jest automatyczne przygotowanie towarów do wysyłki oraz tworzenie stosownej dokumentacji w tym zakresie.
Pamiętać należy, że automatyzacji zostaje poddany również proces inwentaryzacji, który przeprowadzany w sposób ręczny jest wyjątkowo żmudną i czasochłonną czynnością. Wiele programów komputerowych potrafi współpracować również z urządzeniami automatyki magazynowej. Nowoczesne oprogramowanie wykorzystuje rozbudowaną infrastrukturę sprzętową, bazującą na czytnikach i drukarkach kodów kreskowych oraz skanerach RFID. Bardzo często w magazynie wykorzystywane są także terminale radiowe.
Jakub Czyżkowski, prezes zarządu firmy SENTE Systemy Informatyczne, zapytany o zjawiska ekonomiczne występujące w skali przedsiębiorstwa i jego otoczenia, które wskazują na potrzebę zastosowania systemu WMS, odpowiada: – Podstawowym wskaźnikiem jest wzrost ilości obrotu towarowego w firmie. Można go mierzyć takimi parametrami, jak dzienna liczba realizowanych wysyłek, liczba obsługiwanych lokacji magazynowych oraz liczba pracujących magazynierów. Główne obszary to optymalizacja alokacji towarów w magazynie wielkopowierzchniowym, tak by obsługa dostaw i wydań była realizowana możliwie przy najmniejszym nakładzie pracy i czasu magazynierów.
Na pytanie dotyczące barier we wdrażaniu systemów klasy WMS Jakub Czyżkowski odpowiada: – Głównym czynnikiem jest opór użytkowników przed obsługą nowego systemu i obawy z tym związane. Równocześnie czynnikiem służącym pozytywnemu wdrożeniu systemu WMS jest pełne zaangażowanie kadry zarządzającej oraz jej współpraca z dostawcą oprogramowania.
Towar we właściwym miejscu
W pierwszej kolejności system WMS pozwala na sprawne przeprowadzenie przyjęcia towaru. W tym zakresie oprócz identyfikacji produktu kluczową kwestię stanowi możliwość rozpoznania dostawcy zewnętrznego lub pochodzenia z wewnątrz, np. z produkcji. Następnie odbywa się kontrola partii wyrobu zarówno pod kątem jakościowym, jak i ilościowym. Funkcjonalność niektórych programów pozwala na przyjęcie towarów w połączeniu z awizem i zamówieniem. Kolejna czynność, którą program realizuje, to przeprowadzany w sposób automatyczny wybór miejsca składowania.
Celem optymalnego wykorzystania powierzchni magazynowej oprogramowanie wspomaga zarządzanie powierzchnią magazynową poprzez przydział odpowiedniego miejsca składowania. Użytkownik w tym celu powinien określić kryteria składowania, takie jak nośność czy też typ składowania, oraz zdefiniować przydział według masy towaru czy szybkiej rotacji. Z pewnością przydatne okażą się funkcje związane z automatycznym oznaczaniem strefy magazynowania.
Warto zwrócić uwagę na fakt, że oprogramowanie przeprowadza ciągłą inwentaryzację. Zatem użytkownik na bieżąco dysponuje informacjami dotyczącymi stanów magazynowych. Istnieje możliwość wykonania zaplanowanej inwentaryzacji. Wysyłane są wtedy odpowiednie zlecenia do terminali mobilnych i wózkowych.
Niezbędne dane przechowywane są w systemie, z którego mogą być wysyłane do innych aplikacji. W przypadku pobierania danych automatycznie zostaje uruchomiony proces uzupełniania brakujących informacji. Z pewnością przydadzą się statystyki oraz historia przeprowadzanych operacji magazynowych.
Skompletuje i wyśle
Funkcjonalny program wspomagający pracę logistyków pozwala na wybór sposobu wysyłki towaru. Zamówienie, które jest wprowadzone lub pozyskane z programu ERP, natychmiast wiązane jest z odpowiednim dokumentem przewozowym. Podczas kompletacji udostępniane są także informacje dotyczące czasu wysyłki oraz ilości i wagi. Aplikacja wyznacza strefę wysyłki dla zamówień z uwzględnieniem kryterium dostawy. Aktywowanie zlecenia może odbywać się w sposób manualny lub automatyczny, po czym rozpoczyna się kompletacja. W następnej kolejności system analizuje zamówienie pod kątem jego wielkości, ilości, pozycji oraz możliwości uwzględnienia opakowania zbiorczego. Do usprawnienia kompletacji może być wykorzystana funkcja konsolidująca zbieżności w zamówieniach. Uwzględnia się wtedy towar dla wspólnego odbiorcy czy też jeden region dostawy. Aplikacja rozdziela pracę magazynierów i priorytety kompletacji. Identyfikacja zazwyczaj oparta jest na kodach kreskowych lub cyfrach kontrolnych, które bezpośrednio kojarzone są z odpowiednimi lokalizacjami.
Skompletowane towary są weryfikowane w strefie wysyłkowej, a informacje mogą być wysyłane do programu ERP. W niektórych systemach procesy pakowania towaru wspomagane są już podczas kompletacji. Uwzględnia się określone standardy związane z wymaganiami sposobu wysyłki. Przed wysyłką przygotowywane są etykiety oraz wydruki dokumentów przewozowych. Kluczową kwestię stanowi nadzorowanie procesu załadunku.
Dla procesów związanych z wydawaniem ważne są takie aspekty jak planowanie przesyłek. Niektóre programy (np. sato.mag) są w stanie zoptymalizować dostawę, co wiąże się z cechami towaru, np. kruchością, wymiarami czy położeniem. Na poprawę przebiegu wydania wpływa także kompletacja towaru.
Inne funkcje
Niektóre aplikacje pozwalają na optymalizację pracy wózków widłowych. Dzięki oprogramowaniu możliwe jest obsługiwanie zadań zgodnie z przyjętym priorytetem. Zyskuje się przez to ograniczenie krzyżujących się zadań oraz zminimalizowanie pustych przebiegów. Podczas procesu optymalizacji uwzględnia się aktualne położenie wózków, a następnie analizowane są możliwości transportowe.
Dodatkowe moduły znacząco zwiększają funkcjonalność programów. Moduł zarządzania placem pozwala na kierowanie zarówno załadunkiem, jak i rozładunkiem pojazdów. Przybycie ciężarówki potwierdzane jest przez operatora wprowadzeniem danych do komputera. Niezbędne jest przypisanie realizowanej funkcji, czyli załadunku lub rozładunku. System przyporządkowuje ładunek oraz określa trasę, kierując pojazd do odpowiedniej bramy. Wykorzystane są tablice informacyjne bądź wiadomości SMS wysyłane do kierowcy. Dla przykładu moduł zarządzania placem (Yard Management) firmy PSI pozwala na zminimalizowanie nakładów, które związane są z koordynowaniem ruchu pojazdów w obszarze magazynu. Oprócz tego zostają zredukowane przerwy pomiędzy operacjami, a użytkownik zyskuje skrócenie czasu oczekiwania samochodów.
W ramach rozbudowy systemu WMS nabyć można także moduł zarządzania zasobami. Dzięki niemu istnieje możliwość usprawnienia planowania dostaw za pomocą przyporządkowania zasobów do zadań, które stanowią np. przyjęcie, zmagazynowanie, czy też wydanie. Konkretne zadania podzielone są na operacje. W myśl autorów programu zasobami są nie tylko ludzie, ale również stanowiska niezbędne do wykonywania czynności.
Dostępne na rynku oprogramowanie pozwala na wspomaganie procesu inwentaryzacji. Narzędzia te stanowią szerokie spektrum zastosowania w magazynie. System opiera się na oznaczeniu za pomocą kodów kreskowych lub RFID. Podczas inwentaryzacji używane są przenośne terminale, zintegrowane z czytnikiem. Przykład takiego systemu stanowi program SKK Inwentaryzacja, który pozwala na przeprowadzenie inwentaryzacji poprzez porównanie danych ze stanem ewidencyjnym. W następnej kolejności mogą być generowane raporty dotyczące zgodności, braków, nadwyżek, przesunięć, czy też zestawień.
Co na rynku?
Program PSIwms firmy PSI Produkty i Systemy Informatyczne pozwala na zarządzanie magazynem i wysyłką, zarządzanie transportem wewnętrznym oraz bezpapierową realizację zleceń transportu wewnątrzmagazynowego. Oprócz tego zyskuje się możliwość automatycznej kontroli wybranych procesów biznesowych oraz optymalizowanie zarządzania i kontroli ciężarówek przed magazynem.
Firma HDF jest producentem aplikacji DCI +. Stanowi ona zintegrowany system informatyczny, mający strukturę modułową. W praktyce oznacza to, że jest on zbudowany z wcześniej zaprojektowanych i przetestowanych modułów. Budowa modułowa daje zupełnie inne możliwości wdrożeniowe w porównaniu do tradycyjnych systemów WMS. System DCI+ składa się z 4 modułów zespolonych w pakiet, w taki sposób, aby dane mogły być swobodnie przenoszone między tymi modułami. Poszczególne moduły mogą również korzystać bezpośrednio z wyników działań innych modułów.
Aplikacja Safo.mag firmy Safo usprawnia prowadzenie gospodarki magazynowej od momentu przyjęcia do chwili wydania towaru. System umożliwia obsługę różnych typów magazynów, w tym towarowych, wyrobów gotowych, kanałowych i zwrotów. W programie wykorzystywane są nowoczesne technologie terminali radiowych, czytników i drukarek kodów kreskowych. Użytkownicy, dzięki łączom radiowym w trybie online, mają bezpośredni kontakt z systemem magazynowym.
Podstawowa cecha programu Qguar Pro firmy Quantum Software to wspomaganie obsługi procesów magazynowych dowolnego typu oraz różnej wielkości przedsiębiorstw. Aplikacja wspomaga operacje z zakresu logistyki i magazynowania zarówno w procesach magazynowania towarów własnych, jak i w magazynach usługowych. Qguar WMS PRO to narzędzie wspomagające pracę dowolnie złożonego magazynu wyposażonego w różnorodną gamę urządzeń magazynowych. Przeznaczone przede wszystkim do magazynów złożonych, o bardzo dużej ilości towarów oraz dużej liczby operacji magazynowych. W magazynach logistycznych pozwala między innymi na równoczesne zarządzanie towarem wielu klientów końcowych, we wspólnych zasobach magazynowych.
Aplikacja bcsTiger firmy BCS Polska System przeznaczona jest do nadzorowania procesów magazynowych, od chwili przyjęcia jednostki logistycznej lub produktu, poprzez cały okres jej przebywania w magazynie, aż do momentu wydania. Program wspiera zarządzanie na każdym poziomie funkcjonowania magazynu – od przyjęcia towaru aż po dostarczanie danych biznesowych dla kierownictwa. Jest przygotowany do współpracy z systemami zewnętrznymi wspierającymi zarządzanie transportem, produkcją lub operacjami wewnątrzsklepowymi. Integracja z urządzeniami automatycznej identyfikacji, pracującymi w oparciu o kody kreskowe lub technologię RFiD, umożliwia rejestrowanie i przetwarzanie danych w czasie rzeczywistym oraz realizowanie operacji magazynowych w dowolnym miejscu.
Firma SoftwareStudio jest producentem programu WMS.net. Jest on przeznaczony do ewidencji ilościowo–wartościowej w magazynie wydzielonym jako magazyn wysokiego składowania. Podstwową cechą jest możliwość prowadzenia w nim ewidencji operacji: przyjmowania, magazynowania, konfekcjonowania, komisjonowania oraz wydania towarów z dokładnością do miejsca składowania i/lub numeru partii dostawy. Oprócz tego można kompleksowo zarządzać przestrzenią magazynową, z pełną identyfikacją asortymentu przypisanego do konkretnych miejsc lokalizacji. Użytkownik ma możliwość definiowania sposobu zagospodarowania przestrzeni (powierzchni i wysokiego składowania) magazynowej, w tym sektorów, rzędów, regałów i półek.
Effect Warehouse firmy Consafe Logistics stanowi w pełni funkcjonalny, ekonomiczny, standardowy produkt przeznaczony do obsługi małych i średnich magazynów. Aplikacja daje duże możliwości. Oferuje standardową technologię, prostą instalację, pomoc w konfiguracji oraz zaawansowaną platformę, która pozwala zachować kontrolę nad kosztami. System można połączyć z terminalami radiowymi i czytnikami kodów kreskowych. Zapewniona jest pełna obsługa komunikacji radiowej oraz zaawansowane przenośne urządzenia klienckie, przeznaczone dla użytkowników pracujących w środowiskach magazynowych.
System Logifact WMS firmy Logifact–Systems obejmuje zakresem funkcjonalnym wszystkie obszary zarządzania i sterowania przepływem materiałowym w obrębie magazynów, a także w zakładach produkcyjnych. Wspiera procesy związane z przepływem towaru, m.in. z: przyjęciem dostaw zewnętrznych i z produkcji, z kontrolą i formowaniem jednostek magazynowych oraz wydrukiem etykiet, przydziałem miejsc odkładczych dla towarów, czy też wprowadzaniem dostaw do stref składowania z uwzględnieniem różnych technik przechowywania. Do funkcji programu można zaliczyć: zarządzanie i sterowanie przepływem materiałowym, przyjęcie towaru do magazynu, wprowadzenie do stref składowania, planowanie kompletacji i realizacji procesu wydania, znakowanie jednostek wysyłkowych, wydruk dokumentów, inwentaryzacje, konfekcjonowanie itd.
Autor: Damian Żabickii
