Zapewne większość z nas miała styczność z wyrażeniem „kategoria bezpieczeństwa”. Sformułowanie to pochodzi z normy EN 954-1, która zawierała informacje na temat klasyfikacji elementów sterowania związanych z bezpieczeństwem oraz wymagania dotyczące ich stosowania w systemach bezpieczeństwa. Dnia 31 grudnia 2011 r. norma ta utraciła domniemanie zgodności z dyrektywą maszynową. Została zastąpiona przez EN ISO 13849-1. Teraz, zamiast „kategorii bezpieczeństwa” używamy tzw. poziomów zapewnienia bezpieczeństwa PL (Performance Level).
Nowa norma to zupełnie inne podejście do klasyfikacji funkcji bezpieczeństwa. Oprócz architektury samego układu (która przypomina tę znaną z EN 954-1) należy wziąć pod uwagę takie parametry, jak czas, po którym użyte komponenty ulegną niebezpiecznej usterce, zdolność do wykrycia niebezpiecznej usterki oraz zakładane środki zapobiegające usterkom o tzw. wspólnej przyczynie. Klasyfikacja stała się bardziej skomplikowana.
Nie oznacza to jednak, że należy się nowej normy obawiać. Przeciwnie – z punktu widzenia konstruktora wiele aspektów jest obecnie w gestii producentów komponentów bezpieczeństwa (jak np. ocena niezawodności produktów), a wzajemne powiązania między parametrami pozwalają na uzyskanie tego samego poziomu bezpieczeństwa na kilka różnych sposobów. Pewne aspekty (np. częstotliwość korzystania z funkcji bezpieczeństwa) zostały uściślone. W większości przypadków nie będą potrzebne wyliczenia matematyczne, a jeśli nawet nie uda się ich uniknąć, to z pomocą przychodzi darmowe oprogramowanie służące analizie systemów bezpieczeństwa.
Sporo problemów przysparza właściwe zrozumienie normy, która wciąż nie doczekała się polskiej wersji oraz interpretacja zapisów dotyczących specyficznych sytuacji (np. szeregowego łączenia urządzeń elektromechanicznych), ale tu z kolei z pomocą przychodzą producenci sprzętu bezpieczeństwa oraz jednostki notyfikowane. Na rynku pojawiły się także szkolenia z tej normy. Firma Schmersal-Polska bierze merytoryczny udział w szkoleniach firmy LUC-CE Consulting.
Autor: Łukasz Wiatrzyk, Dyrektor Zarządzający, Schmersal-Polska
